لیمو ترش از باارزشترین درختان مرکبات شناخته میشود که با پرورش در مناطق گرمسیری و نیمهگرمسیری به آبیاری مداوم نیاز دارد. یکی از عوامل موثر در رشد و پرورش درخت لیمو و تولید محصولات باکیفیت آبیاری اصولی است که باید به میزان کافی و در زمان مناسب انجام شود. با آبیاری اصولی میتوان به بهبود عملکرد و افزایش بازدهی لیمو دست پیدا کرد و در مصرف آب صرفهجویی نمود. این مقاله به تشریح روشهای آبیاری مناسب برای درخت لیمو ترش میپردازد.
آبیاری از عوامل موثر بر رشد درختان لیمو ترش و تولید محصولات باکیفیت به شمار میرود. لیموترش مانند سایر درختان مرکبات به آب زیادی احتیاج ندارد؛ اما باید به طور مداوم بهویژه در طول دوره رشد آبیاری شود. عدم تامین آب کافی، سبب ریزش میوه، کاهش عملکرد و کیفیت خواهد شد و مصرف کودها هم کماثر میشود. میزان نیاز آب درختان لیمو بستگی به نوع رقم، فاصله کشت، شرایط اقلیم منطقه و سامانهی آبیاری دارد. نیازهای آبی درخت لیمو در فصول مختلف به شرح زیر است:
حفظ رطوبت خاک برای درختان لیمو اهمیت بسزایی دارد و در صورتی که در زمان گلدهی و گردهافشانی رطوبت خاک کاهش پیدا کند عمل تلقیح به خوبی صورت نمیگیرد و سقط جنین اتفاق میافتد و گلها بهصورت غیرطبیعی ریزش پیدا میکنند. از آبیاری غرقابی در زمینهایی با خاکهای رسی خودداری کنید؛ زیرا گلها ریزش پیدا میکنند. اگر در این زمان خاک از رطوبت کافی برخوردار باشد و یا در منطقه باران به اندازه کافی ببارد نیازی به آبیاری نیست و یا باید آبیاری را با حجم کم انجام داد. در مناطقی که بارش باران پایین است میتوان از روش آبیاری قطرهای استفاده کرد.
خاک باید زمان تشکیل میوه و طول دوره رشد میوه لیمو ترش رطوبت کافی داشته باشد؛ زیرا در صورت کمآبی برگهای لیمو به سمت بالا پیچ میخورند و مشکلاتی مانند ریزش برگها،میوهها و کاهش اندازه میوههای لیمو به وجود میآید. تامین رطوبت کافی منجر به افزایش سایز میوههای لیمو میشود؛ زیرا حدود ۹۰ درصد این میوهها از آب تشکیل شدهاند. در مناطق مرطوب مانند شمال کشور دورههای آبیاری طولانیتر از مناطق جنوبی است. دوره آبیاری در جنوب کشور با توجه به میزان رطوبت پایین، افزایش دما و سطح تبخیر بالا باید روزانه یا هفتهای ۲ الی ۳ بار انجام شود. آبیاری کافی در این مرحله از ریز بودن میوه، کلفت شدن پوست، عدم رنگگیری و همچنین ریزش میوه در پایان فصل جلوگیری میکند.
اما به هیچ عنوان سعی نکنید درختان لیمو ترش را بیش از اندازه آبیاری کنید؛ زیرا میوهها بیمزه و آبکی میشوند و مشکلاتی نظیر پوسیدگی ریشه رخ میدهد.
تا یک هفته پیش از برداشت لیمو باید درختان را به طور مرتب آبیاری کنید و فواصل آبیاری به منطقه جغرافیایی بستگی دارد. عدم توجه به آبیاری صحیح در این دوره باعث کاهش کیفیت محصول نهایی میشود.
پس از برداشت لیمو ترش اگر رطوبت خاک به اندازه کافی باشد نیازی به آبیاری نیست، در غیر این صورت باید یک بار باغ را آبیاری کرد و پس از آن درختان به خواب زمستانه میرود. آبیاری باغات لیمو بیش از یک بار پس از برداشت باعث رشد اضافی شاخ و برگها میشود و خواب زمستانی در زمان مناسب انجام نخواهد شد.
عواملی مانند شرایط آب و هوایی، نوع خاک و مرحله رشد تعیینکننده زمان مناسب برای آبیاری لیمو ترش هستند. بهترین زمان برای آبیاری لیمو ترش صبح و هنگام شب است و حداکثر جذب آب توسط ریشهها اتفاق میافتد. از آبیاری در نزدیک ظهر بهویژه در روزهای گرم خودداری کنید؛ زیرا سطح تبخیر افزایش پیدا میکند و حجم زیادی از آب از بین میرود. درختان لیمو در روزهای گرم به آبیاری بیشتری احتیاج دارند و در روزهای سردتر به آب کمتری نیاز خواهند داشت.
آبیاری صحیح و اصولی تاثیر زیادی بر کیفیت محصول دارد و منجر به حفظ سلامت و رشد درختان لیمو ترش و همچنین حداکثر میزان تولید میشود. رطوبت کافی برای خاک باید تامین شود بهویژه در روزهای گرم و خشک، چرا که تنشهای محیطی تاثیر منفی بر روی رشد درخت و کیفیت محصول میگذارند. همچنین آبیاری بیش از حد باعث کاهش اکسیژنرسانی به ریشهها میشود و بهمرور رشد درخت ضعیف و مستعد حمله آفات و بیماریها خواهد شد.
بیشتر بخوانید: بیماریها و آفات لیمو + راههای مقابله و درمان
برای بهبود ظرفیت نگهداری آب و جذب بهترین مواد مغذی توسط ریشههای درخت میتوانید از کودهای حیوانی پوسیده و آلی استفاده کنید. این کودها باعث تقویت خاک و بهبود بافت آن میشوند و رطوبت خاک بیش از پیش افزایش پیدا میکند. استفاد ه از کودها راه مناسبی برای صرفهجویی در مصرف آب و بهبود آبیاری است و به افزایش کمیت و کیفیت محصول کمک میکند. مهمترین تاثیرات آبیاری بر کیفیت لیمو ترش عبارتند از:
آبیاری نادرست لیمو ترش مشکلات متعددی به وجود می آورد که شامل موارد زیر هستند:
اگر آبیاری لیمو ترش بیش از اندازه صورت بگیرد ریشهها غرقابی میشوند و نمیتوانند اکسیژن کافی دریافت کنند. در این شرایط ریشهها دچار پوسیدگی میشوند و ممکن است درخت از بین برود، همچنین شرایط برای رشد قارچها و باکتریها و بروز بیماریهای لیمو به وجود میآید.
درخت لیمو برای رشد و تولید محصولات باکیفیت نیاز به آبیاری مرتب دارد و در غیر این صورت رطوبت خاک کاهش پیدا میکند و گیاه دچار تنش خشکی میشود. به دنبال آن میوهها ریزش پیدا میکنند و کیفیت آنها به شدت کاهش مییابد.
همانطور که گفته شد ساعات خنک مانند صبح و هنگام شب زمان مناسبی برای آبیاری لیمو ترش هستند. اگر درختان لیمو در زمان نامناسب مانند ظهر در روزهای بسیار گرم آبیاری شوند آب به س رعت تبخیر میشود و آب موردنیاز گیاه تامین نخواهد شد. علاوه بر آن در روزهای بارندگی نباید به آبیاری درختان لیمو پرداخت؛ زیرا باعث غرقابی شدن خاک و خفگی ریشهها میشود.
یکی از مهمترین مشکلات ناشی از آبیاری نادرست استفاده از آب بیکیفیت مانند آب شور است. آب شور باعث تجمع نمک در خاک و آسیب به ریشهها میشود، آب آلوده نیز حاوی مواد شیمیایی و آلایندهها است و سلامت درختان لیمو را به خطر میاندازد.
نحوه آبیاری لیمو باید به درستی صورت بگیرد و از روشهای مناسب مانند آبیاری قطرهای استفاده شود. آبیاری قطرهای آب را به طور یکنواخت در سطح خاک پخش میکند و تمام ریشهها به یک اندازه آب دریافت میکنند. اگر توزیع آب بهصورت یکنواخت صورت نگیرد برخی از قسمتها بیش از حد آبیاری میشوند و برخی از قسمتهای دیگر آب موردنیاز را دریافت نخواهند کرد.
بهمنظور بهبود آبیاری و کاهش مصرف آب نکات زیر را رعایت کنید:
آبیاری اصولی درخت لیمو ترش باعث افزایش سطح تولید و بهبود کیفیت محصول میشود. در مقاله امروز سعی کردیم به ذکر نکاتی برای آبیاری صحیح و راهحلهایی برای بهبود آبیاری لیمو و صرفهجویی در مصرف آب بپردازیم تا بتوانید میوههایی با طعم فوقالعاده و کیفیت بالا داشته باشید و هزینههای تولید را کاهش دهید. کارشناسان متخصص در باغبون کشاورزان و باغداران عزیز را یاری میکنند تا با مدیریت صحیح آبیاری بتوانند محصولات باکیفیتی در بازار عرضه کنند.