آموزش کاشت گوجه فرنگی: از انتخاب بذر تا برداشت

گوجه فرنگی از سبزیجات پرمصرف در سراسر دنیا است و کشاورزان زیادی به رشد و پرورش آن می‌پردازند. برای کاشت گوجه فرنگی و به دست آوردن میوه‌های باکیفیت باید اطلاعات کافی در این زمینه داشته باشید. امکان کاشت این سبزیجات در باغ، زمین کشاورزی و گلخانه وجود دارد و با کمترین سرمایه می‌توانید شروع به کشت گوجه فرنگی کنید. تا پایان مقاله همراه ما باشید تا انواع روش‌های کاشت گوجه فرنگی را برایتان آموزش دهیم.

گوجه فرنگی ارقام بسیار گوناگونی دارد و هر کدام برای منطقه و آب و هوای خاصی مناسب هستند. برای مثال برخی از بذور به آب زیاد نیاز دارند و برخی در برابر آب مقاوم هستند. گوجه فرنگی از سبزیجاتی است که در بسیاری از نقاط کشور کشت و پرورش داده می‌شود. استان‌های جنوبی مانند استان خوزستان و هرمزگان، سیستان و بلوچستان، بوشهر، شیراز، اصفهان، کرج، تبریز، قزوین و بسیاری از شهرها و روستاهای کشور از شرایط مناسبی برای کشت گوجه فرنگی برخوردار هستند. در این میان گوجه‌هایی که در استان‌های جنوبی کشت می‌شوند مزه منحصربه‌فردی دارند و از محبوب‌ترین گونه‌ها به شمار می‌روند. این گوجه‌ها به آبیاری زیادی نیاز دارند و با کوددهی مناسب محصول ارگانیک و باکیفیت روانه بازار می‌کنند. در استان خوزستان در شهرهایی مانند دزفول و اهواز در فصل‌های بهار و تابستان پرورش گوجه فرنگی انجام می‌شود. گوجه فرنگی نه تنها در فضای باز کشت می‌شود بلکه گلخانه‌های زیادی را به خود اختصاص می‌دهد و به طور کلی سالانه 5 میلیون تن محصول برداشت می‌شود.

با توجه به تنوع اقلیم در ایران و بذور متفاوتی که از گوجه فرنگی وجود دارد زمان کاشت این محصول نیز در مناطق مختلف متفاوت است. کشت گوجه فرنگی به دو روش بذری و نشا انجام می‌شود که در روش اول به زمان بیشتری نیاز دارد؛ بنابراین در مناطق شمال کشور بهتر است برای کاشت بذر اواسط تا اواخر اسفند ماه را انتخاب کنید. در واقع پس از تمام شدن سرما و گرم شدن نسبی خاک می‌توان اقدام به کاشت بذر گوجه فرنگی کرد. در مناطق جنوبی کشور کشت بذر گوجه فرنگی در بهار تا اوایل پاییز صورت می‌گیرد. ناگفته نماند که در هر منطقه‌ای از کشور که از دمای موردنیاز برای کشت گوجه فرنگی برخوردار باشد می‌توان به کشت این محصول پرداخت. گوجه فرنگی برای رشد و پرورش در طول روز به دمای ۲۵ الی ۳۰ درجه سانتیگراد و در شب به دمای ۱۶ الی ۲۰ درجه سانتیگراد نیاز دارد. دمای ۳۰ درجه سانتیگراد نیز بهترین دما برای جوانه‌زنی بذر گوجه فرنگی است. میانگین دما هم جهت پرورش این محصول کمتر از 16 درجه نباشد. همانطور که اشاره شد کشت گوجه فرنگی به روش نشا به زمان کمتری نیاز دارد و در شمال کشور اوایل تا اواسط فروردین انجام می‌شود. در مناطق جنوبی کشور نیز بهترین زمان برای کشت گوجه فرنگی به روش نشا اوایل پاییز است و می‌توان کشت دوم را نیز در ماه بهمن یا اوایل اسفند و همچنین دراواسط اردیبهشت ماه انجام داد.

کشت گوجه فرنگی چه در فضای باز و چه در گلخانه از کشت‌های مرسوم در کشور به شمار می‌رود. در صورتی که گوجه فرنگی را در یک گلخانه مدرن کشت دهید در یک متر مربع می‌توانید 21 الی 40 کیلوگرم محصول برداشت کنید. در روزهایی از سال که کشت گوجه فرنگی در فضای باز امکان‌پذیر است بهتر است از این روش اقدام کنید؛ زیرا نسبت به شرایط گلخانه قیمت‌های تولید را بسیار کاهش می‌دهد. در چنین حالتی از طریق پیش‌رس کردن محصول به شکل کشت نشا زیر پلاستیک و انتقال به زمین اصلی در فصل مناسب محصولات خود را پرورش دهید؛ زیرا کیفیت گوجه فرنگی بسیار افزایش پیدا خواهد کرد و به سود بالاتری در بازار می‌رسید. کاشت تا برداشت گوجه فرنگی حدود ۶ الی ۷ ماه طول می‌کشد و در این زمان با کمترین سرمایه‌گذاری یعنی ۱۲ میلیون تومان می‌توان به طور ماهانه حدود ۳ میلیون تومان درآمد کسب کرد. عواملی مانند نوع خاک، شرایط آب و هوایی و مدیریت اصولی در میزان سوددهی این محصول تاثیرگذار هستند. همچنین این محصول در فصول مختلف و با توجه به میزان تقاضا از قیمت متفاوتی برخوردار خواهد بود. بنابراین نمی‌توان به طور دقیق سوددهی آن را مشخص کرد. در صورتی که بتوانید تمام شرایط لازم برای رشد و پرورش مطلوب گوجه فرنگی را مهیا کنید به سوددهی خوبی دست خواهید یافت.

در این بخش صفر تا صد کاشت گوجه فرنگی به روش‌های مختلف را بررسی خواهیم کرد:

از روش‌های رایج که از قدیم‌الایام برای کشت گوجه فرنگی استفاده می‌شود کشت بذر به طور مستقیم است. به این صورت بذرها در زمین شخم‌خورده و در عمق یک سانتی‌متری کاشته می‌شوند. خاک سبک و شنی به دلیل تبادل بهتر جریان هوا بهترین خاک برای کشت گوجه فرنگی شناخته می‌شود. پس از شخم زدن زمین حفره‌هایی به فاصله ۲۰ الی ۳۰ سانتی‌متر ایجاد کنید و در هر کدام ۲ الی ۴ بذر بریزید تا احتمال جوانه‌زنی افزایش پیدا کند. همچنین ردیف‌های گوجه فرنگی باید از یکدیگر 5/1 الی ۳ متر فاصله داشته باشند. برای ارقامی که از حجم بوته زیادی برخوردار هستند باید فاصله بین ردیف‌ها را بیشتر در نظر بگیرید. یکی از مهمترین شرایط کاشت این محصول در زمین نور کافی است و روزانه حدود ۶ ساعت نور خورشید باید به طور مستقیم به زمین تابیده شود. پس از ۲۰ الی ۲۵ روز بذرها به گیاهچه‌ها تبدیل می‌شوند که ۲ الی ۴ برگی هستند. در صورتی که از یک حفره چند گیاهچه رشد نمود می‌توان آن را وجین کرد. کاشت بذر به طور مستقیم به دلیل عدم نیاز به امکانات گلخانه و تولید نشا از روش‌های مقرون‌به‌صرفه و محبوب است.

در این روش از نشا برای جوانه‌زنی بذر گوجه فرنگی استفاده می‌شود. بذر‌ها درون خزانه کاشته می‌شوند و زمانی که بذرها به گیاهچه‌های دو تا چهار برگ تبدیل شدند به زمین اصلی انتقال داده می‌شوند. در این روش بذرها به‌صورت انفرادی در نشا کاشته می‌شوند و نیازی نیست چند بذر را درون حفرات مختلف بریزید. این روش نسبت به روش بذری به زمان کمتری نیاز دارد و به همین دلیل بسیار محبوب است. فاصله بذرهای کاشته شده و ردیف‌ها در نشا نیز مانند روش کشت بذری است. برای آن که میوه‌های باکیفیت داشته باشید و بتوانید آنها را با قیمت‌های بالاتری عرضه کنید برای کاشت نشا می‌توانید از روش زیر تونلی استفاده کنید. به این ترتیب بسته به اقلیم منطقه از نیمه دوم بهمن ماه بذرها را به شکل تونلی و در زیر نایلون بکارید. این روش به هزینه‌های بیشتری نیاز دارد؛ ولی میوه‌ها را با قیمت‌های بیشتری به فروش خواهید رساند.

امکان احداث گلخانه و کشت گوجه فرنگی در تمام نقاط کشور وجود دارد و کافی است شرایط لازم مانند دما، رطوبت و نور کافی را تنظیم کنید. این روش به دلیل عدم محدودیت زمانی بسیار محبوب است و زمان کاشت آن تنها به امکانات و هزینه‌های تامین انرژی گلخانه بستگی دارد. در این روش کشت به‌صورت عمودی انجام می‌شود و ردیف‌ها بسته به رقم ۶۰ الی ۱۵۰ سانتی‌متر از یکدیگر فاصله دارند. فاصله بین بوته‌ها نیز حدود ۲۵ الی ۴۰ سانتی‌متر است. پس از بوته دهی گوجه فرنگی آنها را توسط نخ‌های نگهدارنده به سمت بالا بکشید تا به راحتی رشد کنند.

اگر می‌خواهید گوجه فرنگی را در باغچه یا در فضاهای بسیار کوچک مثل گلدان کشت کنید بهتر است از روش کرتی استفاده نمایید. در واقع در چنین فضاهایی نمی‌توان جوی و پشته ایجاد کرد و کافی است به هر بوته حدود یک مترمربع اختصاص دهید. نشا یا بذر گوجه فرنگی را به طور مستقیم در داخل خاک بکارید و از برخورد نور مستقیم به بوته‌ها مطمئن شوید. در نتیجه بذر یا نشا را در حاشیه دیوار یا زیر سایه درختان قرار ندهید. پس از کاشتن گوجه‌ها در همان فضا کرت ایجاد کنید و بذرها را آبیاری نمایید. در این روش زمان برداشت محصول نسبت به سایر روش‌ها ممکن است کمی بیشتر طول بکشد و یا میزان باردهی کمتر باشد.

تنوع ارقام گوجه فرنگی بسیار بالا است به‌طوریکهحدود ۷۵۰۰ گونه در سراسر دنیا را به خود اختصاص داده است. هر یک از این ارقام از نظر رنگ، اندازه، شکل و مزه با یکدیگر متفاوت هستند و در مناطق مختلف یا در فضای باز و بسته کاشته می‌شوند. انواع گوجه فرنگی برای کاشت عبارتند از:

این نوع گوجه فرنگی که در فضای باز کاشته می‌شود از ارقام زودرس به شمار می‌رود. این گوجه دارای قالب بلوکی است و نسبت به ارقام دیگر سایز نسبتاً کوچکی دارد. نشا آن پس از انتقال به زمین اصلی ۶۵ الی ۷۵ روز نیاز دارد تا به باردهی برسد. از مهمترین مزایای این گونه می‌توان به مقاومت آن در برابر ل بیمارگر قارچ و ویروسعوا گوجه فرنگی و دما اشاره کرد. این رقم محدودیت کشت در مناطق با آب یا خاک شور را دارد.

این رقم از گوجه فرنگی از محصولات کشاورزی پرطرفدار شناخته می‌شود که در تمام مناطق ایران و با هر نوع آب و هوایی می‌توان به کشت آن پرداخت. جوانه‌زنی این بذر در دمای ۳۰ درجه روز و ۲۰ درجه شب اتفاق می‌افتد و دمای مطلوب برای رشد آن ۲۵ الی ۳۰ درجه سانتیگراد است. جز ارقام مقام به گرما و قارچ‌های عامل بوته‌میری می‌باشد. این گونه نیز از رقم‌های زودرس محسوب می‌شود و برای فضای باز مناسب است. میوه تولید شده از این رقم قرمز و گرد است و برای صادرات و مصرف تازه‌خوری بهترین گزینه محسوب می‌شود.

برنتا از دیگر گونه‌های محبوب گوجه فرنگی است که میوه درشت و باکیفیتی به دست می‌دهد. باردهی نشا این گونه پس از حدود ۸۰-65 روز انتقال به زمین شروع خواهد شد. از مهمترین ویژگی‌های این بذر می‌توان به باردهی بالا و مقاومت آن در برابر بیماری‌ها اشاره کرد. جز ارقام زودرس محسوب می‌شود. این گونه گوجه فرنگی سیستم ریشه‌ای قوی دارد و حجم بوته آن بالا است. گوجه فرنگی برنتا به‌عنوان پربارترین رقم بلوکی در کشور محسوب می‌شود. این گونه در فضای باز کشت می‌شود و برای مناطقی مناسب است که قابلیت چند چین کردن دارند.

از ارقام هیبریدی پرطرفدار به گوجه فرنگی متین می‌توان اشاره کرد که در برابر گرما و سرما مقاومت بالایی از خود نشان می‌دهد. این رقم در اغلب نقاط کشور کشت می‌شود و تناژ بالایی از محصول به دست می‌دهد. گوجه متین بلوکی و تخم‌مرغی شکل است و از یکنواختی خوبی در شکل و وزن برخوردار هستند. گوجه متین از ارقام میان رس محسوب می‌شود و حدود ۸۰ الی ۹۰ روز پس از کاشت نشا قابل برداشت است. این گونه نیز در فضای باز کشت می‌شود و بسیار آفتاب‌دوست است.

از انواع گوجه فرنگی که در فضای محدود و گلخانه کشت می‌شود بذر گوجه نیوتون است. گوجه نیوتن سایز متوسطی دارد و دارای قالب گرد است. این رقم برای کشت‌های بهاره و پاییزه مناسب بوده و در شرایط سرد و مرطوب تشکیل میوه می‌دهد. مقاوم به عوامل بیمارگر است. میوه گوجه نیوتون سفت، خوش‌رنگ و بدون ترک‌خوردگی است و بازارپسندی فراوانی دارد.

از دیگر بذرهای گلخانه‌ای گوجه فرنگی که میوه‌های گرد و خوش‌رنگی دارد بذر گوجه فسا است. این میوه به دلیل ظاهر مطلوب، سفتی مناسب و شکل و اندازه یکنواخت بازارپسندی زیادی دارد و به راحتی می‌توانید آن را در بازار عرضه کنید. در هر خوشه گوجه فسا حدود ۶ الی ۸ میوه یکنواخت به وجود می‌آید و بوته‌های آن از نظر کیفی و کمی بسیار قوی هستند. بذر گوجه فسا هیبرید است و در برابر انواع بیماری‌های قارچی و ویروسی مقاومت زیادی دارد.

گوجه فرنگی از میوه‌های پرمصرف محسوب می‌شود و در مصارف خانگی و صنایع غذایی روزانه مورد استفاده قرار می‌گیرد. گوجه فرنگی یکی از محصولات کشاورزی پرسود است و در صورتی که بتوانید شرایط مطلوب کشت آن را فراهم کنید ارزش سرمایه‌گذاری را دارد. کارشناسان متخصص در سایت باغبون آماده ارائه اطلاعات بیشتر در خصوص آموزش کاشت گوجه فرنگی به کشاورزان و باغداران عزیز هستند. کافی است با کارشناسان ما ارتباط برقرار کنید و علاوه بر کسب مشاوره به تهیه انواع محصولات باغی و زراعی به‌صورت آنلاین بپردازید.

گوجه فرنگی ارقام بسیار گوناگونی دارد و هر کدام برای منطقه و آب و هوای خاصی مناسب هستند.

خاک سبک و شنی به دلیل تبادل بهتر جریان هوا بهترین خاک برای کشت گوجه فرنگی شناخته می‌شود.

زمانی که بذرها به گیاهچه‌های دو تا چهار برگ تبدیل شدند به زمین اصلی انتقال داده می‌شوند.

بریویو، رقم ۸۳۲۰، برنتا، متین