آموزش کامل کاشت خیار: انتخاب بذر تا برداشت

خیار از سبزیجات پرمصرفی است که خواص زیادی دارد و همه‌روزه در خانه‌ها و صنایع مورد مصرف واقع می‌شود. علاوه بر کشاورزان و باغداران بسیاری از افراد دنبال صفر تا صد کاشت خیار هستند و می‌خواهند با نحوه کاشت این محصول آشنا شوند. خیار به دلیل مصرف بسیار بالایی که دارد با سودآوری قابل توجهی همراه است و ارزش سرمایه‌گذاری را دارد. در ادامه همراه ما باشید تا اطلاعاتی که درباره کاشت خیار لازم دارید را بررسی کنیم.

خیار از محصولاتی است که به آبیاری منظم نیاز دارد و مناطقی از کشور که به رودخانه نزدیک هستند بهترین مکان برای کاشت خیار به شمار می‌روند. میزان مصرف آب در کشت خیار براي یک کیلو در کشت هواي آزاد 400 لیتر و در کشت در زیر پوشش پلاستیک به 25 لیتر کاهش پیدا خواهد کرد. استان‌های جنوبی از بهترین استان‌ها برای زراعت خیار هستند و به طور گسترده به کاشت و برداشت این گیاه می‌پردازند. امروزه با احداث گلخانه در بسیاری از استان‌های کشور از جمله یزد، تهران، اصفهان، سمنان، سیستان و بلوچستان، کرمان، گلستان، ایلام و... شرایط مطلوب برای کشت خیار به وجود آمده است. استان‌های تهران، یزد و جنوب کرمان به ترتیب رتبه‌های اول تا سوم به لحاظ میزان تولید خیار را در کشور دارند.

ایران به لحاظ سطح زیرکشت در آسیا و جهان به ترتیب رتبه دوم و چهارم را دارد و با تولید بیش از ۲ میلیون تن خیار در سال ایران در رتبه سوم تولیدکننده خیار قرار گرفته است. بسیاری از محصولات تولید شده به کشورهای دیگر صادر می‌شوند و نقش موثری در سودآوری دارند. ایران از کشورهای با تنوع اقلیمی به شمار می‌رود و نه تنها خیار بلکه بسیاری از سبزیجات دیگر به طور گسترده در مناطق مختلف آن کشت می‌شوند.

زمان کاشت خیار اهمیت ویژه‌ای دارد و کشاورزان باید به این نکته بسیار دقت کنند. مناسب‌ترین زمان پس از تمام شدن سرما و شروع فصل بهار برای کاشت بذر و نهال خیار است. در این زمان دمای خاک بالا می‌رود و بستری مناسبی برای کشت خیار فراهم می‌کند. البته با توجه به تنوع اقلیمی باید در هر منطقه شرایط آب و هوایی را در نظر بگیرید و سپس اقدام به کاشت خیار کنید.

علاوه بر بهار می‌توان در فصل تابستان و پاییز به کاشت خیار پرداخت. اگر بهار را برای کاشت خیار انتخاب کرده‌اید و می‌خواهید در فضای باز به زراعت مشغول شوید باید تا تمام شدن سرما صبر کنید و اجازه دهید خاک گرم شود تا زمینه برای جوانه‌زنی بذرها به وجود آید. کاشت خیار از اواخر بهمن ماه تا اوایل فروردین ماه برای استان‌هایی که از آب و هوای معتدل برخوردار هستند مناسب است.

از آنجایی که خیار گیاهی مناسب کاشت درمناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری به شمار می‌رود و به نور کافی نیاز دارد می‌توانید در تابستان آن را کشت کنید. حتی خیار در تابستان سریعتر رشد می‌کند و بسیاری از کشاورزان این زمان از سال را انتخاب می‌کنند. دمای موردنیاز برای رشد و پرورش خیار بین ۱۶ تا ۳۰ درجه سانتیگراد است و بهتر است در دامنه دمایی 23 تا 27 درجه سانتیگراد کشت را انجام دهید. در دمای بالاتر از 32 درجه سانتیگراد تولید گل نرو رشد رویشی گیاه نسبت به میوه‌دهی بیشتر خواهد شد. كاهش دما تا 23 درجه سانتیگراد باعث افزایش میزان گل مي شــود. دمای کمتر از 23 درجه سانتیگراد باعث کاهش رشد و عملكرد خواهد شد. اختلاف دمای شدید شب و روز باعث تغییر طعم و مزه، تلخی خیار، بدشکل شدن میوه و همچنین ریزش میوه‌های تازه تشکیل شده می‌شــود.

برای آن که خیارها از عملکرد رشد سریع در تابستان برخوردار شوند باید به آنها آب کافی دهید بطوریکه رطوبت خاک تامین شود و از خشک شدن بذرها جلوگیری کنید. اگر آبیاری بذر خیار به طور منظم شکل نگیرد محصولات توخالی و بدفرم می‌شوند و بازارپسندی خیار بسیار کاهش خواهد یافت. همچنین مناطقی که از آب و هوای گرمتری برخوردار هستند می‌توانند کاشت خیار پاییزه انجام دهند. به‌ این منظور در اواخر تابستان یا اوایل پاییز بذرها را بکارید.

خیار از سبزیجاتی است که در زمان بسیار کم محصول می‌دهد و قابل برداشت است؛ بنابراین از گیاهان پرسود محسوب می‌شود. هنگامی که کاشت خیار را آغاز می‌کنید 60 تا 70 روز بعد محصول می‌دهد و برای کسانی که به فکر احداث گلخانه هستند فرصت بسیار خوبی است زیرا می‌توانند چندین بار به کاشت و برداشت این محصول بپردازند. بسته به نوع رقم وشرایط رشدی تامین شده هر بوته خیار به طور متوسط حدود ۱۰ کیلوگرم محصول می‌دهد و در سطح ۱۰۰ متری گلخانه می‌توان حدود ۳۰۰ بوته خیار پرورش داد.

با این حساب در چنین گلخانه‌ای در هر دوره کاشت حدود سه تن خیار می‌توان برداشت کرد که رقم قابل توجهی است. جالب است بدانید سوددهی کاشت خیار در فصل زمستان از دوره کاشت بهار کمی بیشتر است. خیار از پرفروش‌ترین محصولات باغی و گلخانه‌ای در بازار داخل و خارج است و از بابت فروش آن نگرانی نخواهد بود.

برای کاشت خیار روش‌های متفاوتی وجود دارد که عبارتند از:

بسیاری از زمین‌های کشاورزی متعلق به باغ‌ها و باغچه‌ها هستند که در فضای باز به زراعت خیار می‌پردازند. کاشت خیار در هر نوع خاکی امکان‌پذیر است و بهتر است خاکی را انتخاب کنید که سبک و گرم بوده و از مواد آلی غنی باشد. خاک شنی لومی در زودرسی و خاک رسی لومی میزان باردهی اثرات مطلوب دارند. به‌وسیله بیل و تا عمق ۴۰ سانتی‌متر خاک را زیر و رو کنید و از سنگ، کلوخ و هر گونه زباله آن را پاکسازی نمایید. در صورت سنگین بودن خاک باغچه آن را با ماسه شسته مخلوط کنید.

توجه داشته باشید خاک باید کاملاً مسطح و یکدست باشد تا آب بتواند حرکت کند. بر اساس تعداد بذرها در زمین جوی و پشته به وجود آورید و به فاصله ۴۰ سانتی‌متر از یکدیگر بذرها را روی پشته‌ها بکارید. حفرات ایجاد شده برای کاشت بذر خیار باید ۴ تا 5 سانتی‌متر عمق داشته باشند. پس از حدود ۸ روز بذرهای خیار جوانه‌زنی می‌کنند و باید آنها را به آرامی آبیاری کنید تا جابه‌جا نشوند. بذرها حتماً باید در معرض نور مستقیم خورشید قرار بگیرند. پس از حدود ۱۲ هفته زمان برداشت محصول فرا می‌رسد.

آموزش کاشت خیار در گلدان توسط بسیاری از کاربران درخواست شده است. برای این کار گلدان‌های بزرگ برای کشت انتخاب کنید. می‌توانید از جعبه و ظروف مناسب نیز استفاده کنید. در این روش ابتدا بذرها را در سینی نشا کشت کنید و پس از برگ دهی خیار بوته‌ها را به گلدان انتقال دهید. خاک حاوی کمپوست برای کاشت در گلدان مناسب است. بذرها باید در عمق ۲ سانتی‌متری خاک قرار بگیرند و سپس روی آنها خاک نرم بریزید.

هر گلدان به یک یا دو بذر خیار نیاز دارد. با استفاده از آبپاش بذرها را به خوبی آبیاری کنید و گلدان را حتماً در محلی قرار دهید که در معرض نور مستقیم خورشید باشد. برای کاشت نهال خیار در گلدان بهتر است از گلدان‌های پلاستیکی استفاده کنید. برای ریشه ‌دهی بهتر و قوی‌تر شدن بوته هنگام شروع گلدهی خیار مقداری خاک پای بوته بریزید و مقداری از ساقه پایینی زیر خاک را برش دهید.

اولین مرحله برای کاشت خیار در گلخانه انتخاب بذر مناسب است. برای مناطقی که ۲ فصل کشت انجام می‌دهند باید واریته‌های پرگل تهیه کنند و مناطق جنوبی بهتر است از بذرهای تک گل استفاده نمایند؛ بنابراین با توجه به اقلیم خود باید بذر مناسب انتخاب کنید تا بهترین نتیجه را از آن بگیرید. کشت بذر خیار در گلخانه به دو روش مستقیم و نشا امکان‌پذیر است. کشت بذر خیار از طریق نشا باعث صرفه‌جویی در هزینه‌ها و استفاده از امکانات گلخانه می‌شود و بسیاری از کشاورزان این روش را انتخاب می‌کنند.

در کشت مستقیم خاک باید رطوبت کافی داشته باشد و سپس حفراتی را ایجاد کنید که در هر حفره می‌توانید دو بذر قرار دهید. سپس برای جوانه‌زنی بذرها رطوبت و دمای گلخانه را تنظیم کنید. برای کشت بذر از طریق نشا از بستر پیت موس استفاده کنید. در این روش سینی‌های نشا را در دمای ۳۰ درجه سانتیگراد و نور رطوبت کافی قرار دهید تا پس از حدود یک هفته بذرها جوانه بزنند.

قبل از کاشت بذرها در سینی کشت آنها را در آب ولرم خیس کنید و به مدت ۲۴ ساعت آنها را در یک پارچه نخی و در دمای ۳۰ درجه سانتیگراد نگهداری کنید. پس از جوانه‌زنی بذرها سینی‌های کشت را بلافاصله به خاک گلخانه منتقل کنید. به این ترتیب با فاصله مشخص و با توجه به اندازه خاک سینی نشا حفره‌هایی در زمین گلخانه ایجاد کنید. نشا را همراه با خاک گلدان خارج کنید و بدون آسیب زدن به ریشه‌ها در حفره‌ها قرار دهید. در ادامه گیاه را آبیاری کنید و تمام مراقبت‌های لازم برای پرورش و به عمل آمدن گیاه مانند تنظیم رطوبت و دما را انجام دهید.

خیار ارقام و گونه‌های مختلفی برای کشت دارد که برخی برای فضای باز و برخی برای گلخانه مناسب هستند. انواع خیار برای کاشت عبارتند از:

خیار معمولی که به آن خیار سبز گفته می‌شود بیشترین مصرف را در بین انواع گونه‌های خیار دارد. این خیار مصرف غذایی بسیار بالایی دارد و در تهیه انواع سالاد به کار می‌رود. خیار معمولی اغلب در فصل بهار کشت می‌شود و به خاک حاصلخیز و آبیاری منظم نیاز دارد. این خیار معمولا در فضای باز کشت می‌شود و بخش بزرگی از سطوح کشت را به خود اختصاص می‌دهد.

از دیگر خیارهایی که در فضای باز به کشت آن پرداخته می‌شود خیار بوته‌ای است. این گونه کوتاه و پرپشت است و برای کشت در فضاهای کوچک گزینه ایده‌آلی محسوب می‌شود. برای کاشت خیار بوته‌ای باید بذرها را در عمق ۲ سانتی‌متری خاک و در فواصل ۳۰ الی ۴۰ سانتی‌متر از یکدیگر بکارید. خیار بوته‌ای برای رشد به آبیاری منظم و نور زیاد نیاز دارد.

این گونه از خیار برخلاف خیار بوته‌ای به مساحت زیادی نیاز دارد چرا که بذرها به‌صورت افقی و بسته به نوع آبیاری و بافت خاک با فواصل ۵۰ تا ۶۰ سانتی‌متر از یکدیگر روی زمین پخش می‌شوند. خاک مناسب برای کاشت خیار زمینی خاک سنگین و رسی است و باید حاصلخیز و زهکشی شده باشد.

برخی از گونه‌های خیار، بومی منطقه خاصی شده‌اند و به آنها خیار محلی می‌گویند. در واقع خیارهای محلی با شرایط اقلیمی آن منطقه سازگار هستند. برای رشد و پرورش این گونه نیز به آبیاری منظم و خاک حاصلخیز نیاز است.

خیار تک گل از گونه‌های گلخانه‌ای است و در شرایط گلخانه به خوبی رشد می‌کند. این گونه برای کشت‌های پاییزه و زمستان مناسب است و در هر منطقه رقم متفاوتی را به خود اختصاص می‌دهد. نور، رطوبت و دمای مناسب شرایط مطلوبی برای رشد و پرورش این گونه به وجود می‌آورند.

از دیگر گونه‌های خیار گلخانه‌ای می‌توان خیار پرگل را نام برد که برای فصل بهاره و تابستانه مناسب است. این گونه نسبت به خیار تک گل باردهی بیشتری دارد و به سرعت رشد می‌کند.

یکی از محبوب‌ترین ارقام خیار گلخانه‌ای خیار قلمی است که دارای بذرهای تک گل، میان گل و پرگل است. این خیار دارای ظاهر باریک و قلمی بوده و میزان باردهی و تعداد گل‌های آن در هر رقم متفاوت است.

از دیگر خیارهای گلخانه‌ای که اغلب با هدف صادرات کشت می‌شود خیار خاردار است. این خیارها به رنگ سبز تیره دیده می‌شوند و حدود ۱۵ سانتی‌متر طول دارند. از مهمترین ویژگی‌های این محصول می‌توان به مقاومت بالا در برابر برخی بیماریهای خیار اشاره کرد و سود بسیار خوبی می‌توان از آن به دست آورد.

کاشت خیار فرایند بسیار مهمی است که باید به طور اصولی انجام شود تا بتوانید محصولات باکیفیت به دست آورید. در مقاله امروز به آموزش کاشت خیار به طور کامل پرداختیم و با رعایت ساده‌ترین نکات به موفقیت خواهید رسید. اگر به اطلاعات بیشتری در خصوص کاشت خیار نیاز دارید از مشاوره‌های تخصصی کارشناسان باغبون استفاده کنید. با مراجعه به اپ و سایت باغبون کارشناسان شما را راهنمایی خواهند کرد و می‌توانید اطلاعاتی در رابطه با روش تشخیص بیماری‌ها و آفات خیار نیز به دست آورید.

دمای موردنیاز برای رشد و پرورش خیار بین ۱۶ تا ۳۰ درجه سانتیگراد است.

هنگامی که کشت خیار را آغاز می‌کنید تا حدود 60 تا 70 روز بعد محصول می‌دهد.

کاشت خیار در هر خاک امکان‌پذیر است و بهتر است خاکی را انتخاب کنید که سبک بوده و از مواد آلی غنی باشد.

خیار معمولی، خیار بوته‌ای، خیار زمینی، خیار محلی