بیماری ها و آفات توت فرنگی+ راه های کنترل و درمان

توت فرنگی با نام علمی Fragaria ananassa است و به خانواده گل سرخیان و گیاهی علفی، کرک‌دار و دارای استولون تعلق دارد. توت فرنگی هم همانند هر میوه دیگر دچار آفت و بیماری می‌شود که برخی از بیماری‌ها عبارتنداز: کپک خاکستری، آنتراکنوز، سفیدک پودری، سوختگی و لکه برگی‌ها هستند. این بیماری‌ها در توت فرنگی بسیار شایع بوده و در نهایت عملکرد این محصول را بسیار پایین می‌آورد. همچنین در ادامه یکسری از آفات توت فرنگی که موجب آسیب جدی به این گیاه می‌شوند را مرور خواهیم کرد. برای شناخت بیشتر آفات و بیماری‌های توت‌فرنگی همراه ما باشید.

رایج ترین بیماری‌های توت‌فرنگی

در ادامه مطلب بیشتر به انواع بیماری‌های توت‌ فرنگی می‌پردازیم، برخی از این بیماری‌ها عبارتنداز:

سوختگی برگ توت فرنگی

عامل اصلی بیماری Diplocarpon earlianum است. در واقع این بیماری در صورت خیس بودن برگ‌ها، هوای گرم و همچنین درجه حرارت بالا تشدید می‌شود. در نهایت برگ‌ها به رنگ قرمز یا قهوه‌ای در آمده و به نوعی پیچ‌خورده می‌شوند و این شرایط به پوسیدگی میوه منجر می‌شود.

راه درمان: برای درمان این بیماری از نشاء سالم استفاده کنید، علف‌های هرز را از بین ببرید، رطوبت مزرعه را کنترل کنید و از قارچ کش‌های محافظتیاستفاده کنید.

سوختگی و پوسیدگی برگ و میوه

عامل Phomopsis obsurans است. در ابتدای فصل رویش برگ‌های گیاه توت فرنگی آلوده شده و در اواخر فصل نیز در برگ‌های قدیمی‌تر دیده می‌شوند. همچنین بوته‌های آلوده و ضعیف به مرور زمان دچار ریزش می‌شوند.

راه درمان: حذف علف‌های هرز، استفاده از قارچ کش‌های محافظتی و استفاده از نشاء سالم‌.

بیماری سفیدک پودری

عامل بیماری Sphaerotheca macularis است. این بیماری روند رشد گیاه را کند کرده و کیفیت میوه آن را نیز پایین می‌آورد. علائمی که این بیماری دارد عبارتنداز: آلودن شدن برگ، دم میوه، گل و همه اندام‌های گیاه است. با دچار شدن گیاه به این بیماری برگ‌ها به سمت بالا پیچ خورده و پودر سفید رنگی روی کل برگ‌ها به وجود می‌آید.

راه درمان: برای درمان سفیدک پودری بقایای آلوده را جمع‌آوری و حذف کنید. از ارقام مقاوم، نور کافی و قارچ کش‌های سیستمیک استفاده کنید.

بیماری آنتراکنوز

عامل اصلی بیماری آنتراکنوز، Colletotrichum spp است. لکه‌ها در ابتدا به‌طور نقطه‌های قهوه‌ای و کوچک روی ساقه و دم‌برگ ظاهر می‌شوند و با گذشت زمان سبب ایجاد شکاف روی ساقه و بزرگ‌تر شدن لکه‌ها و در نهایت مرگ گیاه می‌شود.

راه درمان: برای درمان این بیماری از بوته سالم استفاده کنید، میوه‌های سالم را از میوه‌های آلوده جدا کرده و از قارچ کش‌های حفاظتی با دوره کارنس کم از زمان گل تا برداشت میوه استفاده کنید.

پوسیدگی طوقه و ریشه

این بیماری با نام بلایت جنوبی هم شناخته می‌شود و ریشه و طوقه را آلوده کرده و در نهایت موجب از بین رفتن گیاه توت فرنگی می‌شود. در واقع این بیماری هنگام تماس با سطح خاک گیاه را آلوده می‌کند و سبب ایجاد لکه‌های قهوه‌ای روی طوقه یا ساقه زیر سطح خاک می‌شود.

راه درمان: برای درمان این بیماری قبل از کاشت حتما خاک را ضدعفونی کرده و بهداشت زراعی را به‌طور‌کلی رعایت کنید.

پوسیدگی چرمی

عامل اصلی بیماری پوسیدگی چرمی، Phytophthora cactorum است. در واقع با بروز این بیماری میوه گیاه آلوده شده و به قسمت‌های دیگر، حتی برگ توت فرنگی سرایت می‌کند. در نتیجه با پیشرفت بیماری میوه‌های گیاه تلخ و نرم می‌شوند.

راه درمان: استفاده درست از قارچ کش‌ها، خاک با زهکشی مناسب و استفاده از مالچ پلاستیکی.

کپک خاکستری

کپک خاکستری با نام علمی Botrytis cinerea یکی از مهم‌ترین بیماری‌های توت فرنگی است که معمولا در شرایط مرطوب و گرم رخ می‌دهد. علائم بیماری نیز در اغلب در گل و میوه‌ دیده می‌شوند و سبب نرم شدن بافت میوه‌ و در نهایت خشک شدن گیاه می‌شود.

راه درمان: زهکشی و‌ نوردهی مناسب، استفاده درست از قارچ کش، استفاده از مالچ بین ردیف‌ها و برداشت به موقع میوه.

بیماری لکه برگی معمولی

این بیماری نیز همچون موارد دیگر با علائمی بروز پیدا می‌کند. ابتدا لکه‌های کوچک و کروی که به رنگ قرمز هستند در سطح فوقانی برگ پدید می‌آیند و در اثر رطوبت تشدید می‌شوند.

راه درمان: استفاده از قارچ کش‌های حفاظتی، رعایت بهداشت زراعی، ارقام مقاوم و...

بیماری‌های باکتریایی توت فرنگی

پس از شناخت انواع مختلف بیماری‌ها حالا به معرفی بیماری‌های باکتریایی توت فرنگی می‌پردازیم:

لکه برگی زاویه دار

لکه برگی زاویه دار یا Xanthomonas fragariae یکی از رایج‌ترین بیماری‌های باکتریایی گیاه توت فرنگی است. علائم این بیماری معمولا بر اندام‌های مختلف گیاه بروز پیدا می‌کنند. در قسمت برگ توت فرنگی نیز لکه‌های کوچک ایجاد می‌شوند، این لکه‌ها با گذشت زمان بزرگتر شده و در نهایت با رسیدن به گلبرگ‌ها به شکل زاویه‌ای در می‌آیند.

راه درمان: استفاده از سموم مسی و ارقام مقاوم.

پژمردگی باکتریایی توت فرنگی

این بیماری نیز یکی دیگر از بیماری‌های باکتریایی توت فرنگی است که توسط باکتری Ralstonia معمولا در نشاء‌های این گیاه دیده می‌شود. البته، در اغلب مواقع هم گیاهان بالغ را آلوده می‌کند. باکتری به بخش‌های مشخصی از سلول‌های آوند چوبی حمله کرده و بافت پارانشیمی را ترجیح می‌دهد. در نتیجه حفره‌های بزرگی که مملو از سلول باکتری هستند در گیاه ایجاد می‌شوند و آن را نابود می‌کنند.

راه درمان: استفاده از ارقام مقاوم و ترکیبات مسی و کاشت بوته سالم.

انواع بیماری‌های ویروسی توت فرنگی

مهم‌ترین بیماری‌های ویروسی توت فرنگی عبارتنداز:

ویروس رگبرگ نواری

این بیماری با علائمی در برگ‌ها به شکل نوارهای کلروتیک دیده می‌شود. در صورتی‌که گیاه به این بیماری مبتلا شود، رگبرگ‌های آن به رنگ زرد و شفاف در می‌آیند.

راه درمان: با شته ناقل مبارزه کنید و از نشا سالم استفاده کنید.

ویروس پیسک

ویروس پیسک توت فرنگی با علائم بارز شفاف شدن رگبرگ‌ها نمایان می‌شود. وجود لکه و بیماری در رگبرگ‌ها سبب کوتولگی بوته می‌گردد و اگر آلودگی شدید باشد ممکن است چند برگچه گیاه از بین برود.

راه درمان: استفاده از بوته سالم و ارقام مقاوم.

مهم‌ترین آفات توت فرنگی کدام‌اند؟

آفات توت فرنگی از نوع آفات گلخانه‌ای به شمار می‌روند که به دو گروه تقسیم می‌شوند. در واقع آفات عمومی و اختصاصی هستند که در ادامه با هریک بیشتر آشنا خواهیم شد.

آفت سن لیگوس

تشخیص آفات توت فرنگی کار چندان دشواری نیست؛ بلکه فقط باید از انواع آفات اطلاع داشته باشید. پوره سن لیگوس آفتی است که از شیره غذایی موجود در میوه توت فرنگی تغذیه می‌کند و در نهایت سبب بد شکلی و ایجاد حفره‌های مختلف روی سطح میوه می‌شود. وجود این آفت در صورت درمان نشدن برای توت فرنگی خطرآفرین است و خسارات جدی را به بار می‌آورد و باعث عدم فروش محصول می‌شود.

راه کنترل و درمان

برای درمان آفت سن لیگوس می‌توانید از انواع روش‌های فیزیکی که شامل: جمع آوری دستی آفات، استفاده از پوشش‌های محافظ برای میوه‌ها، تله‌های چسبنده و... استفاده کنید. همچنین از طریق روش‌های کنترل مدیریتی نیز می‌توانید آفت سن لیگوس را از بین ببرید. البته برای پیشگیری از بروز آفات مختلف می‌توانید موادآلی و کودهای ارگانیک را استفاده نمایید و به افرایش تهویه و رشد گیاه کمک زیادی کنید.

آفت شته توت فرنگی

شته‌ها حشراتی هستند با بدنی نرم و شبیه به قطره اشک. این حشرات ۱ الی ۴ میلی‌متر طول دارد و باتوجه به تغذیه و سن ممکن است دارای بال یا فاقد بال باشند. شته‌ها در رنگ‌های گوناگونی همچون سبز روشن و تیره، سیاه، قرمز و زرد هستند و به‌طور مجتمع اغلب روی شاخسارهای جدید، برگ‌های تازه باز شده و گیاهچه‌ها دیده می‌شوند. اغلب شته‌های توت فرنگی بدون بال هستند اما نوع بال‌دار آن‌ها وجود دارد که آلودگی را به قسمت‌های بیشتری انتقال می‌دهند. همچنین شته‌ها دارای قطعات دهانی بلند و باریکی هستند که استایلت نام دارد و شیره بافت‌های گیاهی و نازک را می‌مکند.

راه کنترل و درمان

استفاده از سموم شته کش.

آفت کنه

کنه‌ها یکی دیگر از آفات توت فرنگی هستند که با قطعات دهانی خود از شیره گیاهی توت فرنگی تغذیه می‌کنند. کنه‌ها بسیار ریز هستند و ردیابی آن‌ها بسیار مشکل است. در حالت کلی چهار گروه از کنه‌ها در گلخانه وجود دارند که عبارتنداز:

• کنه‌های تارتن دروغین که گاهی با نام کنه‌های تخت flat mites شناخته می‌شوند.
• کنه‌های تارتن spider mites
• کنه‌های اریوفید eriophyid mites
• کنه‌های سیکلامن و پهن broad and cyclamen mites

راه کنترل و درمان

استفاده از سموم کنه کش موجود در بازار همچون آبامکتین و خنک نگه داشتن محیط با نظر کارشناسان مربوطه.

آفت لیسک یا راب

راب‌ها حلزون‌های ساده و بدون صدفی هستند که اغلب به گیاهان سبز و زینتی، حتی قارچ‌های خانگی خسارت می‌زنند. در واقع این جانوران از برگ‌های گیاه توت فرنگی تغذیه کرده و درون این میوه حفره‌های عمیقی ایجاد می‌کنند. راب‌ها در طول ۳۰ الی ۴۰ میلی‌متر و همچنین در گونه‌های مختلفی وجود دارند. رنگ‌ آن‌ها نیز قهوه‌ای، نارنجی و سیاه است و هر جانوار ماده تقریبا ۳۰۰ تخم می‌گذارد. حلزون‌ها روزهای گرم و آفتابی در پناهگاه‌ها استراحت می‌کنند و شب‌ها فعال می‌شوند. مهم‌ترین علت توسعه راب‌ها شرایط رطوبی است که برای آن‌ها فراهم می‌شود.

راه کنترل و درمان

• جمع آوری و حذف راب‌ها به شکل مکانیکی که در کاهش توسعه و گسترش آن‌ها تاثیر گذار بوده و خسارت را به حداقل می‌رساند.
• ماکیان از شکارچیان مهم این حلزون‌ها به شمار می‌روند.
• استفاده از سموم مناسب در فصول بهار و پاییز.

آفت شپشک

شپشک‌ها در چهار گروه مختلف تقسیم بندی می‌شوند که ازجمله آن‌ها عبارتنداز: شپشک‌های سپردار، شپشک‌های نرم و ریشه و شپشک‌های آرد آلود که غالبا در گلخانه‌ها دیده می‌شوند و به گیاهان زینتی آسیب می‌رسانند. شپشک‌ها از شیره گیاهی توت فرنگی تغذیه می‌کنند و با قطعات دهانی مکنده و زننده مستقیما باعث آسیب به گیاه می‌شوند.

روش تشخیص آفت توت فرنگی به دقت بیشتری نیاز دارد و آفت شپشک با علائمی همچون پژمردگی، کوتولگی و زرد شدن برگ‌ها نمایان می‌شود.

علاوه‌براین شپشک‌های آرد آلود مایع چسبناک و شفافی که عسلک نام دارد را ترشح کرده و محیط مناسبی برای کپک سیاه و قارچ‌ها فراهم می‌آورد. در واقع شپشک‌ها در تعداد بسیار بالا به سطح زیرین برگ‌ها، محل اتصال دمبرگ به ساقه و انتهای ساقه‌ها قرار دارند و به مرور زمان موجب آسیب به گیاه می‌شوند.

راه کنترل و درمان

استفاده از سموم حشره‌کش باکیفیت برای ازبین بردن آنها.

آفت زنجرک

آفت زنجرک نیز یکی دیگر از آفات توت فرنگی است. زنجرک‌ها با قطعات دهانی مکنده_ زننده از آوندهای آبکش و چوبی تغذیه می‌کنند. علائم زنجرک در گیاه توت فرنگی به شکل لکه‌های سفید و ریز در قسمت رویی برگ‌های گیاهان گلخانه‌ای دیده می‌شود. علائم دیگر این آفت نیز شامل: سبز روشن، کوتولگی بوته، نکروز شدن برگ‌ها، بدشکلی برگ و... است. آفت زنجرک در اغلب مواقع در قسمت زیرین برگ‌ها دیده می‌شود و اگر شدت حمله بالا باشد زنجرک‌ها تمام برگ‌های گیاه را آلوده می‌کنند و آن‌ها به رنگ سفید در می‌آیند.

راه کنترل و درمان

برگ‌های مسن و آلوده شده را حذف کنید تا تعداد پوره‌ها و تخم‌ها کاهش یابند. با یک حشره کش مناسب به محلول پاشی و گردپاشی گیاه بپردازید تا از شر آفت‌ها خلاص شوید.

مدیریت و کنترل آفات و بیماری‌های توت فرنگی

• محیط کاشت گیاه را هر ۲ الی ۳ سال یک‌بار جابه‌جا کنید و تغییر دهید.
• مالچ را برای ایجاد حرارت زیاد و حذف قارچ‌های موجود در خاک استفاده کنید.
• با استفاده از مالچ بین ردیف‌های کشت سعی کنید رطوبت خاک را کنترل کنید و از رشد علف‌های هرز جلوگیری نمایید.
• کشت ارقام مقاوم را فراموش نکنید.

سخن پایانی

با وجود تمام نکاتی که در رابطه با راه‌های کنترل بیماری‌ و آفات توت فرنگی بیان شد می‌توانید این میوه را از خطر آفات و بیماری‌های مختلف در امان نگه دارید. آپ و سایت باغبون همواره راه‌های مختلفی را جهت تشخیص آفات توت فرنگی و دیگر میوه‌ها ارائه می‌دهد تا بتوانید از خسارات احتمالی پیشگیری کنید. در واقع این سایت راهکار‌های به روز مقابله با آفات را به باغداران و کشاورزان می‌گوید تا قبل و بعد از کشت گیاه از روند نگه داری آن اطلاعات کافی داشته باشند. در این مطلب سعی کردیم آفات و بیماری‌های توت فرنگی را همراه با جدیدترین راه درمان‌شان بیان کنیم، امیدواریم که برای شما کاربردی و مفید باشند.

سوالات متداول

آفاتی که بیشترین خسارت را به توت فرنگی وارد می‌کنند چه هستند؟

سن لیگوس، کنه‌ها، شته ها و شپشک‌ها.

بهترین روش های دفع آفات کدامند؟

سموم طبیعی، استفاده از حشرات شکارچی و استفاده از ارقام مقاوم.

رایج ترین بیماری های قارچی توت فرنگی کدامند؟

پوسیدگی میوه بوترایتیس، سفیدک پودری، پژمردگی فوزاریوم و پوسیدگی چرمی.

آیا دفع نکردن آفات و بیماری های گیاه بر میوه آن تاثیر می گذارد؟

بله، اگر آفات دفع نشوند میوه توت فرنگی ریز و پژمرده و بدشکل خواهد بود.

پویا کاظمیان

قبل 13 روز