بیماری‌ها و آفات گلابی + راه‌های کنترل و درمان

گلابی از لذیذترین میوه‌هایی است که تقاضای زیادی دارد و از درختانی با باردهی مناسب شناخته می‌شود؛ بنابراین بسیاری از کشاورزان و باغداران به کشت و برداشت گلابی می‌پردازند. در مسیر کشت و پرورش گلابی مانند سایر میوه‌ها مشکلات متعددی وجود دارد که یکی از مهمترین آنها هجوم آفات و بیماری‌های گوناگون است. برای آشنایی با بیماری‌ها و آفات گلابی و همچنین روش کنترل و درمان آنها تا انتهای مقاله با ما همراه شوید.

رایج‌ترین آفات گلابی

آفات گلابی انواع مختلفی دارند که مهمترین آنها عبارتند از:

سِنَگ گلابی

یکی از رایج‌ترین آفاتی که سلامت گلابی را تحت تاثیر قرار می‌دهد سِنَگ گلابی است. این آفت معمولاً در تمام مزارع وجود دارد و می‌تواند به میوه گلابی خسارت وارد کند. همچنین این آفت با مورد حمله قرار دادن برگ‌ها نقاط زرد رنگی در سطح آنها به وجود می‌آورد و به‌عنوان آفت برگ گلابی شناخته می‌شود. سِنَگ گلابی می‌تواند در نهایت منجر به ریزش برگ‌ها شود، به‌طوری‌که این حشره در پشت برگ فضولات خود را به‌صورت مایع چسبنده و سیاه رنگ بر جای می‌گذارد.

در صورت عدم کنترل این آفت و ریزش برگ‌ها به دنبال آن میوه‌ها نیز ریزش می‌کنند. آفت سنگ گلابی دارای بال‌های مشبک است که طول بال‌ها دو برابر بدن آن هستند. این حشرات هنگام بهار ظاهر می‌شوند و در سطح زیرین برگ شروع به تخم‌ریزی می‌کنند.

راه کنترل و درمان

راه‌های کنترل آفت سنگ گلابی شامل شخم زدن زمین در فصل پاییز، جدا کردن برگ‌های خشک و به کارگیری سموم فسفر آلی مانند فوزالون هستند.

کرم نجار گلابی

یکی دیگر از آفات درخت گلابی که در مناطق سردسیر و مرطوب وجود دارد کرم نجار یا کرم جگری است. این کرم با حمله به درختان مسن و ضعیف و آسیب آنها موجب خسارت می‌شود و همانطور که از نام این حشره مشخص است از بافت پوست و چوب درختان گلابی تغذیه می‌کند. کرم نجار در زمستان به شکل لارو در تنه درختان زندگی می‌کند و پس از آن که از شفیره خود خارج شد شروع به تغذیه قسمت‌های درونی تنه و شاخه درخت می‌نماید. این آفت معمولا در اواخر بهار و اوایل تابستان به درخت گلابی حمله می‌کند.

راه کنترل و درمان

برای کنترل کرم نجار می‌توانید قبل از ظاهر شدن آنها با استفاده از یک مفتول سیمی سوراخ لارو را خراب کنید. از آنجایی که این آفت به درختان مسن حمله می‌کند بهتر است در قبال این گونه درختان اصول بهداشتی را به طور جدی‌تر رعایت کنید. آبیاری درخت گلابی نیز باعث فشار به آوند آن می‌شود و تغذیه لارو را با مشکل مواجه می‌کند.

شته

شته از رایج‌ترین آفاتی است که به بسیاری از درختان از جمله گلابی حمله می‌کند. این حشره می‌تواند خسارات جدی به درخت وارد کند و منجر به تیره شدن برگ‌ها و کاهش رشد درخت شود. همچنین نحوه کنترل شته به میزان آلودگی آن مرتبط است و در صورتی که میزان شته‌ها کم باشد می‌توانید به شکل دستی آنها را حذف کنید. اگر میزان آلودگی درخت گلابی بالا باشد استفاده از کودهای آلی راهکار مناسبی به شمار می‌رود.

راه کنترل و درمان

استفاده از انواع سموم حشره‌کشراهکار دیگری برای از بین بردن شته‌ها به شمار می‌روند.

زنبور گلابی

یکی از آفاتی که میوه‌های گلابی را به طور مستقیم مورد حمله قرار می‌دهد زنبور گلابی است. این حشره در قاعده گل تخم‌ریزی می‌کند و پس از آن که ‌گلها شکوفا شدند لاروها وارد میوه می‌شوند و از گوشت آنها تغذیه می‌کنند. اگر درون گلابی لارو وجود نداشته باشد؛ اما میوه سوراخ باشد لارو می‌تواند به آن وارد شود و به میوه آسیب برساند. لازم به ذکر است در صورت از بین نبردن میوه‌های دارای لارو پس از مدتی میوه‌ها بر روی زمین می‌افتند و حشرات وارد خاک می‌شوند.

راه کنترل و درمان

برای کنترل این آفت تمام میوه‌های ریخته شده در سطح باغ را جمع‌آوری کنید و به خارج از باغ انتقال دهید. پس از آن زمین را شخم بزنید و از یخ آب زمستانه استفاده کنید. برای آن که حشرات را جذب کنید کارت‌های زرد رنگ چسبناک در جاهای مختلف باغ قرار دهید تا خسارات به حداقل برسند.

آفاتی که به گلابی بیشترین خسارت را وارد می‌کنند

علاوه بر آفات نامبرده برخی از آفات خسارات بیشتری را به بار می آورند که عبارتنداز:

پسیل گلابی

یکی از بزرگترین و خطرناک‌ترین آفات گلابی پسیل است که خسارات زیادی به بار می‌آورد. پسیل گلابی به شکل پوره و حشرات کامل ظاهر می‌شود که با تغذیه از گل به برگ و گوشت میوه آسیب زیادی وارد می‌کند. پسیل هنگام تغذیه از خود مایع چسبناکی ترشح می‌کند که به آن عسلک می‌گویند. این مایع باعث چسبیدن حشرات و پای پرندگان به نقاط موردنظر ‌می‌شود و به سرعت در باغ گسترش پیدا می‌کند.

این حشره هنگام زمستان در قالب برگ ریخته شده در سطح باغ زندگی می‌کند و در بهار فعالیت خود را آغاز می‌نماید. یکی از دلایل مهم خسارت زیاد این حشره تولید آن تا هفت نسل در سال است، همچنین ریزش برگ و میوه از مهم‌ترین خسارات این آفت هستند.

راه کنترل و درمان

جهت کنترل پسیل گلابی بهتر است اقدامات لازم جهت پیشگیری را انجام دهید و به این منظور نهال سالم و مقاوم تهیه کنید. در صورتی که درختان گلابی به پسیل آلوده شدند با سمپاشی مانع از تکثیر آنها شوید. برگ‌هایی که در سطح باغ نیز ریزش کرده‌اند را بسوزانید و از این طریق جمعیت حشرات را در زمستان کاهش دهید.

کرم سفید ریشه

از دیگر آفات خطرناک گلابی کرم سفید ریشه است که اکثراً در مناطق سردسیر ظاهر می‌شود. کرم سفید ریشه نسل بسیار طولانی دارد که هر دوره آن سه سال طول می‌کشد. در این مدت کرم‌ها بیشترین زمان عمر خود را به شکل لارو سپری کرده و در مجاورت ریشه و گیاهان میزبان زندگی می‌کنند. کاشت نهال آلوده و استفاده از کودهای دامی کاملاً نپوسیده از مهمترین راه‌های ورود این آفت به باغ هستند. خسارات ناشی از این آفت می‌توانند تا بیش از دو سال ادامه پیدا کنند و آسیب زیادی به باغ وارد نمایند. کاشت نهال سالم، استفاده از خاک سالم، کود پوسیده دامی، کنترل لاروها و حشرات کامل از مهمترین اقدامات پیشگیری از ورود این حشره به باغ هستند.

راه کنترل و درمان

برای کنترل لاروها از شخم‌زنی، استفاده سموم در آبیاری و یخ آب زمستانه و برای کنترل حشرات کامل از تله‌های فرمونی استفاده کنید. استفاده از کودهای ریشه‌زا و کودهای تقویت‌کننده درختان نیز در کنترل خسارت کرم سفید ریشه نقش موثری دارند.

رایج ترین بیماری‌های گلابی

در ادامه لازم است بیماری های رایج گلابی را به همراه با کنترل آن بگوییم تا بتوانید هنگام بیماری گیاه اقدامات لازم را انجام دهید:

آتشک گلابی

از بیماری‌های فوق‌العاده خطرناک و خسارت زننده گلابی بیماری آتشک گلابی است، این بیماری در صورت عدم کنترل می‌تواند کل محصولات را از بین ببرد. باکتری Erwinia amylovora عامل بیماری آتشک گلابی است که از طریق زخم و رطوبت به گیاه نفوذ می‌کند.

همچنین در صورت مناسب بودن شرایط آب و هوایی خسارات ناشی از این باکتری افزایش پیدا می‌کنند. علاوه‌براین سوختن برگ گلابی، گلبرگ‌ها، سرشاخه‌ها و شاخه‌های جوان از علائم این بیماری هستند، به‌طوری‌که میوه‌های آلوده به رنگ قهوه‌ای در می‌آیند و بدون آن که از شاخه بیفتند خشک می‌شوند.

راه کنترل و درمان

برای کنترل بیماری آتشک گلابی از نهال‌های سالم و مقاوم استفاده کنید. بهتر است از هرس کردن درختان قبل و بعد از بارندگی خودداری کنید تا بیماری گسترش پیدا نکند. اگر باغ آلوده شد برای درمان بیماری آتشک میوه‌های آلوده شده را جمع‌آوری کنید و به همراه برگ‌ها، شاخه‌ها و سرشاخه‌ها بسوزانید. سمپاشی باغ با اکسی کلرور مس از دیگر راه‌ها برای درمان این بیماری به شمار می‌رود.

لکه سیاه گلابی

قارچ Venturia pyrina عامل ایجاد بیماری لکه سیاه گلابی است، این قارچ فصل زمستان را در برگ‌های ریخته شده سطح باغ سپری می‌کند و با شروع فصل بهار و تولید آسکوسپور به وسیله باد، باران و حشرات در سراسر باغ منتقل می‌شود. کاشت نهال آلوده مهمترین راه بروز این بیماری است.

از این رو برای درمان و کنترل بیماری لکه سیاه در اولین اقدام به خرید نهال سالم بپردازید. درختان حساس خسارت بیشتری می‌بینند و بهتر است ارقامی را خریداری کنید که در برابر بیماری مقاوم هستند. عامل بیماری در برگ‌ها و میوه‌هایی که کف باغ ریخته‌اند زندگی می‌کنند و باید آنها را همراه با علف‌های هرز جمع‌آوری کنید.

راه کنترل و درمان

به یاد داشته باشید عامل بیماری در شرایط رطوبت و گرما خسارت بیشتری وارد می‌کند و باید پس از هر بار بارندگی اقدام به سمپاشی کنید. سموم پایه مسی و سمومی مثل مانکوزب برای رفع این بیماری گزینه موثری هستند.

زوال گلابی

از بیماری‌های گلابی که تاثیر منفی در کمیت و کیفیت این میوه دارد زوال گلابی است و باید آن را بسیار جدی بگیرید. این بیماری درختان حساس را بیشتر درگیر می‌کند و می‌تواند منجر به مرگ آنها شود. زوال گلابی در اثر نوعی فیتوپلاسما به وجود می‌آید و در آوندهای آبکشی درختان قرار می‌گیرد.

این بیماری باعث رسوب کالوز و نکروز آوندی می‌شود و علائم آن شامل زوال سریع، زوال تدریجی و قرمز شدن برگ گلابی هستند. در زوال سریع طی چند روز تا چند هفته درخت به‌صورت ناگهانی پژمرده می‌شود و در زوال تدریجی شاهد کاهش یا توقف رشد شاخه‌های انتهایی خواهید بود و از تعداد برگ‌ها نیز کاسته می‌شود. در اواخر تابستان یا اوایل پاییز نیز برگ‌های درخت قرمز می‌شوند و نشان از بیماری زوال گلابی می‌دهند.

راه کنترل و درمان

خرید نهال سالم و مقاوم به بیماری از مهم‌ترین راه‌ها برای کنترل این بیماری به شمار می‌روند. زمانی که درختان آلوده شدند برای درمان نیز باید به سرعت درخت را از بین ببرید.

بلاست گلابی

بلاست گلابی که به آن لکه مردگی باکتریایی نیز گفته می‌شود از دیگر بیماری‌هایی است که می‌تواند در هر منطقه شیوع پیدا کند. عامل این بیماری باکتری Pseudomonas syringae pv. syringea است و می‌تواند به سرعت گسترش یابد. این بیماری با نفوذ در شکوفه‌های گلابی در کاسبرگ‌ها، دم‌گل‌ها و نهنج‌ها ظاهر می‌شود و زمانی که شرایط جوی مناسب باشد این بیماری برگ‌های سیخک را سیاه و خشک می‌کند. باکتری ذکر شده هنگام زمستان در فلس‌های برگ‌های درخت گلابی زندگی می‌کند و با شروع بهار جمعیت آن افزایش می‌یابد. در ادامه باکتری‌ها در صورت بارندگی، آبیاری و به‌وسیله حشرات به اندام‌های درخت نفوذ پیدا می‌کنند و منجر به آلوده شدن شکوفه‌ها، برگ‌ها و کلاله‌های گل می‌شوند.

راه کنترل و درمان

مهمترین راه کنترل و درمان بیماری بلاست گلابی سمپاشی درخت‌ها هنگام خفتگی جوانه‌ها با استفاده از قارچ‌کش‌های مناسب است.

سفیدک سطحی گلابی

از بیماری‌های گلابی که در تمام فصول سال می‌تواند ایجاد شود سفیدک سطحی است. این بیماری در اثر ابتلای گیاه به قارچ Podosphaera به وجود می‌آید و روی شاخه‌های جوان، پاجوش‌ها، شکوفه‌ها، برگ‌ها و میوه‌ها مشاهده می‌شود. در شروع این بیماری پوشش سفید مایل به قهوه‌ای در انتهای شاخه به وجود می‌آید و با پهن شدن جوانه در نهایت جوانه خشک می‌شود. این بیماری معمولاً در اوایل بهار مشاهده شده و اندام‌های گل و سرشاخه‌ها را آلوده می‌کند.

برگ‌های آلوده ناشی از بیماری سفیدک سطحی به شکل کشیده، باریک و سفت تبدیل می‌شوند، همچنین شکوفه‌ها نیز چروکیده می‌گردند. لکه‌های سفید با آلوده کردن قسمت‌های مختلف درخت به‌تدریج بزرگ شده و ظاهر بدشکلی به آنها می‌دهند. همچنین میوه‌های گلابی نیز در اثر ابتلا به این بیماری دچار سفیدی و ریزش زودهنگام می‌شوند.

راه کنترل و درمان

راهکار مناسب برای کنترل و درمان این بیماری استفاده از ارقام مقاوم، هرس و رفع شاخه‌های آلوده، استفاده به اندازه از کودهای ازته و سمپاشی با سموم قارچکش مناسب است.

پوسیدگی طوقه و ریشه گلابی

قارچ‌های راسته Omycetes باعث به وجود آمدن بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه درختان گلابی می‌شوند. این بیماری با ایجاد پوسیدگی در طوقه و ریشه آوندها را تحت تاثیر قرار می‌دهد و موجب اختلال در تغذیه و آبرسانی بخش‌های بالایی درخت می‌گردد. به دنبال آن میوه و برگ‌های درختان ریزش پیدا می‌کنند و حتی می‌توانند درختان را خشک کنند. استفاده از خاک آلوده یا نهال آلوده دلیل ایجاد این بیماری هستند و زمانی که خاک یا نهال آلوده وارد باغ می‌کنید قارچ ذکر شده با حرکت در آب به درختان سالم انتقال پیدا می‌کند و بیماری را در سراسر باغ شیوع می‌دهد. به ویژه با آبیاری میزان انتشار و خسارت در باغ بسیار افزایش پیدا می‌کند.

راه کنترل و درمان

عدم استفاده از خاک و نهال آلوده مهمترین راهکار برای جلوگیری و کنترل این بیماری است. همچنین در صورتی که باغ آلوده شد برای جلوگیری از گسترش آلودگی سیستم آبیاری قطره‌ای را به کار بگیرید. محدوده آبیاری درختان آلوده باید جدا باشد و آنها را با سموم قارچکش مناسبسمپاشی کنید. ناحیه آلوده شده را بتراشید و سموم ذکر شده را روی آنها قرار دهید و برای کاهش خسارت بیماری به تقویت درختان با کودهای با درصد بالای پتاس و کاشت ارقام مقاوم روی بیاورید.

سخن پایانی

گلابی مانند بسیاری از درختان دچار آفات و بیماری‌های مختلف می‌شود که جهت آشنایی شما در مقاله امروز به معرفی و تشخیص آفات گلابی پرداختیم. اپ و سایت باغبون با ارائه روش تشخیص آفت گلابی و راهکارهای کنترل آنها به کشاورزان و باغداران عزیز کمک می‌کند از آلوده شدن باغات و محصولات خود جلوگیری کنند. مراقبت از درختان گلابی و حفظ میوه آنها بسیار مهم و ارزشمند است و مانع از بروز خسارات مالی می‌شود. هم اکنون برای تشخیص و نحوه کنترل آفات و بیماری باغات گلابی خود با ما تماس بگیرید و از راهنمایی مشاورین متخصص بهره‌مند شوید.

سوالات متداول

آفاتی که در گلابی بیشترین خسارت را وارد می‌کنند کدام هستند؟

پسیل گلابی و سِنَک گلابی بیشترین خسارت را به گلابی وارد می‌کنند.

چگونه می‌توان از ورود کرم سفید ریشه با باغ پیشگیری کرد؟

کاشت نهال سالم، استفاده از خاک سالم، کود پوسیده دامی، کنترل لاروها و حشرات کامل از مهم‌ترین اقدامات پیشگیری از ورود کرم سفید ریشه به باغ هستند.

مهمترین راه کنترل و درمان بیماری بلاست گلابی چیست؟

مهمترین راه کنترل و درمان بیماری بلاست گلابی سمپاشی درخت‌ها هنگام خفتگی جوانه‌ها با استفاده از قارچ‌کش‌های مناسب است.

دلیل ایجاد بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه گلابی چیست؟

استفاده از خاک آلوده یا نهال آلوده دلیل ایجاد این بیماری هستند.

پویا کاظمیان

قبل 13 روز