بیماری‌ها و آفات سیب + راه‌های مقابله و درمان
در بسیاری از مناطق کشور به کشت و پرورش درختان سیب پرداخته می‌شود. آفات و بیماری‌های سیب از معضلاتی هستند که در کاهش عملکرد و کیفیت درختان سیب تاثیرگذار بوده و باید توسط باغداران شناسایی شوند. خوشبختانه راه‌های بسیار گوناگونی برای مقابله و درمان آفات و بیماری‌های سیب وجود دارد که با تکیه بر آنها میتوانید از ورود خسارات جبران‌ناپذیر جلوگیری کنید. در مقاله امروز به معرفی بیماری‌ها و آفات سیب همراه با راه‌های کنترل و درمان پرداخته می‌شود.
برخی از رایج ترین آفات سیب که سبب آسیب آن می شوند عبارتند از:
از آفات سیب که به اندام‌های چوبی درخت سیب حمله می‌کنند سوسک‌های چوب‌خوار هستند. این حشرات به اندام‌های هوایی و زیرزمینی درختان خسارت وارد می‌کنند و راندمان گیاه را به شدت پایین می‌آورند. سوسک‌های چوب‌خوار با حمله به قسمت‌های مختلف درخت باعث از بین بردن دسته‌های آوندی می‌شوند و در نتیجه تبادلات آب و مواد غذایی بین ریشه و اندام‌های فوقانی درخت با اختلال مواجه خواهند شد. یکی از مهمترین معایب سوسک چوب‌خوار حساسیت بیشتر درختان سیب به شرایط محیطی است که به راحتی به بیمار‌های گوناگون مبتلا می‌شوند.
برای کنترل و مبارزه با سوسک چوب‌خوار سیب به تغذیه اصولی درخت توجه کنید و مواد مغذی موردنیاز آن را تامین نمایید. این حشرات به درختان ضعیف حمله می‌کنند؛ بنابراین باید درختان را تقویت کنید و از کاشت درختان حساس خودداری نمایید. حذف سرشاخه‌های آلوده، استفاده از تله‌های فرمونی، استفاده از یخ آب زمستانه، رعایت بهداشت باغ و استفاده از سموم فوزالن و دیازینون برای مقابله با این آفت مناسب هستند.
شته سیب انواع گوناگونی دارد که یکی از آنها شته خونی سیب است. شته از آفات مکنده در باغات سیب به شمار می‌رود و در زمستان در سطح ریشه درختان زندگی می‌کنند و با گرم شدن هوا به سرشاخه‌های هرس شده حمله می‌کند. شته‌ها بر روی شاخه‌های درخت سیب به‌صورت کلونی زندگی می‌کنند و دارای ظاهری مودار و پنبه مانندی هستند، زمانی که این کلونی‌ها را فشار دهید مایع خونی از آنها بیرون می‌آید. همچنین تغذیه از ریشه و طوقه سیب توسط شته خونی سیب باعث ایجاد خسارت می‌شود. شته سیب از دیگر گونه‌های معمولی این حشره است که به رنگ سبز دیده می‌شود و مانند شته خونی دارای ظاهر پنبه مانند نیست.
بهترین زمان برای پیشگیری و مبارزه با شته سیب در زمستان است که برای این کار باید از روغن‌های زمستانی و سموم موثر مانند اتیون استفاده کنید. استفاده از سموم استامی پراید، پریمیکارب و ایمیداکلوپراید نیز برای کنترل این آفت در اواسط فصل مناسب هستند.
شپشک‌ها از متداول‌ترین آفات درخت سیب به شمار می‌روند که در این میان شپشک سپردار واوی سپری شبیه به حرف (و) دارد. سپر این شپشک در مراحل مختلف رشد از رنگ طلایی تا قهوه‌ای هستند. سپردار واوی به شاخه‌های جوان سیب حمله می‌کند و شیره گیاهی آنها را می‌مکد که در نتیجه باعث ضعف عمومی درخت می‌شود. از دیگر علائم خسارت این آفت می‌توان به زردی برگ‌ها، کاهش تولید و رنگ‌گیری میوه‌ها اشاره کرد.
مبارزه با این آفت به دلیل داشتن سپر در فصل رویش دشوار است و پیشنهاد می‌شود در فصل زمستان سرشاخه‌های آلوده را هرس کنید و با روغن و سمومی مانند اتیون درختان را سمپاشی نمایید. در صورت شدت حمله این آفت از سموم استامی پراید، کلرپیرفوس و ایمیداکلوپراید استفاده کنید.
این آفت نوعی شب‌پره است که با قرار دادن تخم‌های خود در پشت برگ‌های درخت سیب باعث حمله و ایجاد خسارت می‌شود. مینوز لکه تاولی به‌عنوان آفت برگ سیب به شمار می‌رود و پس از تفریخ برگ، لاروها به بافت پارانشیم وارد می‌شوند و به‌صورت دایره‌ای از آن تغذیه می‌کنند. لاروها پس از تغذیه فضولات خود را به شکل نقاط سیاه بر روی دالان‌های برگ سیب بر جای می‌گذارند و در ادامه به پروانه‌های بالغ تبدیل می‌شوند. لارو مینوز در مرحله شفیره زمستان گذرانی می‌کند و برای کنترل آن باید قسمت‌های آلوده را از بین ببرید.
سمومی مانند مالاتیون، پروکلیم فیت، دسیس و آبامکتین در کاهش جمعیت مینوز لکه تاولی موثر هستند.
زنجرک نوعی حشره است که پشت آن به‌صورت مثلثی شکل دیده می‌شود و طول بدن آن به ۸ الی ۱۰ میلی‌متر می‌رسد. زنجرک زمستان خود را به حالت تخم می‌گذراند و پوره‌ها در فصل بهار از تخم خارج می‌شوند و بر روی زمین می‌افتند. زنجرک‌ها از برگ‌های درخت سیب تغذیه می‌کنند و لکه‌های سفید رنگی روی آنها به وجود می‌آورند. در نتیجه برگ‌ها به‌مرور چروکیده می‌شوند و در نهایت ریزش پیدا می‌کنند. از دیگر علائم خسارت زنجرک سیب می‌توان به حمله آنها به سرشاخه‌ها و نهال‌های جوان سیب اشاره کرد که باعث بدشکلی و ناصافی آنها می‌شوند.
برای کنترل زنجرک سیب قسمت‌های آلوده درخت مانند شاخه‌ها را از بین ببرید و در صورت حمله شدید این آفت از سموم فسفره تماسی یا سیستمیک استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: سنک سیب چیست؟ + راه های مقابله و درمان
از دیگر آفات رایج درخت سیب شپشک سن ژوزه است که از شیره پوست میوه‌ها تغذیه می‌کند. در نتیجه حمله این آفت به میوه‌ها موم چسبنده‌ای بر روی آنها باقی می‌ماند و ممکن است باعث تغییر شکل در ساقه و میوه به‌صورت دایره‌های قرمز رنگ شود. زمان برداشت محصولات این آفت ظاهر می‌شود و با سرعت بالایی تکثیر خواهد شد؛ بنابراین در صورت مشاهده اولین علائم خسارت باید از حشره‌کش در تنه، برگ‌ها و شاخه‌های درخت سیب استفاده کنید.
انواع مختلفی از کنه سیب وجود دارد که یکی از آنها کنه گردآلود سیب است. کنه‌ها از آفات رایج درخت سیب محسوب می‌شوند و به برگ‌ها و میوه‌های درخت حمله می‌کنند. کنه به دلیل سرعت رشد بالا خسارت قابل توجهی به درختان سیب وارد می‌کند و سیستم ایمنی آنها را پایین می‌آورد. کنه از شیره‌های گیاهی تغذیه می‌کند و زمینه را برای ابتلای گیاه به بیماری‌های باکتریایی و قارچی فراهم می‌نماید.
برای مبارزه با کنه سیب از سمپاشی زمستانه با سموم نیسورون، آبامکتین و پروپارژیت همراه با صابون‌های محلولپاشی استفاده کنید.
برخی از آفات به سیب بیشترین خسارت را وارد می کنند که عبارتند از:
از اصلی‌ترین و خطرناک‌ترین آفات درخت سیب کرم سیب است که لاروهای آن با تغذیه از میوه‌ها خسارات زیادی به بار می‌آورند. زمانی که میوه‌های سیب به مرحله رشد می‌رسند لارو کرم سیب از گلگاه وارد میوه می‌شود و از دانه‌های آن تغذیه می‌کند که در نتیج ه میوه‌ها با توقف رشد مواجه می‌شوند و زودرس خواهند شد. در صورتی که از رشد میوه‌های سیب گذشته باشد و بزرگ شده باشند کرم از پوست آن تغذیه می‌کند و کیفیت بازارپسندی میوه بسیار کاهش می‌یابد. احتمال حمله این حشره در تمام روزهای سال به درختان سیب وجود دارد؛ چرا که تخم‌های خود را اطراف میوه می‌گذارد.
برای مبارزه و کنترل با آفت کرم سیب میوه‌های آلوده را از بین ببرید و از تله‌های فرمونی و تله‌های مانیتوری برای ردیابی آنها استفاده کنید. قبل از آن که لاروها به داخل میوه نفوذ کنند با استفاده از سموم کنفیدور، دیازینون، فوزالن و موسپیلان آنها را سمپاشی کنید.
از دیگر آفات سیب که تهدید بسیار بزرگی به شمار می‌رود و خسارت زیادی به باغات سیب وارد می‌کند کرم خراط است. لارو کرم خراط به سرشاخه‌های جوان حمله می‌کند و تغذیه خود را تا مرداد سال بعد ادامه می‌دهد. روش تشخیص آفت کرم خراط ایجاد گلوله‌های قهوه‌ای رنگ روی سرشاخه‌های جوان درخت است. همچنین محل اتصال دمبرگ به شاخه بیشترین آسیب را از جانب کرم خراط می‌بیند.
تغذیه مناسب گیاهان و تنظیم آبیاری درختان از مهمترین راه‌های مبارزه با کرم خراط هستند. برای ردیابی حشرات بالغ از تله‌های فرمونی استفاده کنید؛ چرا که این راه باعث کاهش جمعیت کرم‌های خراط می‌شود. همچنین برای کنترل لاروهای خراط از خمیر آنتی تارلو (زئوزران) در تنه درختان استفاده کنید.
از رایج‌ترین و در عین حال خطرناک‌ترین آفت درخت سیب تریپس سیب است که به حشراتی با بال‌های حاشیه‌ای به اندازه سوزن خیاطی گفته می‌شود. تریپس‌ها از شیره گیاه تغذیه می‌کنند و به میوه‌ها، گل‌ها و برگ‌های درخت خسارت زیادی وارد می‌نمایند. تریپس میوه‌های سیب را سوراخ می‌کند و محتویات آنها را می‌مکد و در نتیجه خسارت زیادی به باغات وارد می‌نماید. تریپس بر روی قسمت‌های مختلف درخت لکه‌های سفید رنگ به جای می‌گذارد و به دلیل انتقال ویروس‌های گیاهی موجب بیماری درخت سیب می‌شود.
راه‌های گوناگونی برای کنترل و مبارزه با تریپس سیب وجود دارند که یکی از آنها استفاده از کارت آبی است؛ چرا که باعث کاهش جمعیت این آفت می‌شود. قسمت‌های آلوده درخت را از بین ببرید و با استفاده از صابون باغبانی گیاه را تمیز کنید. مبارزه شیمیایی با استفاده از سموم دیازینون، کنفیدور، ابرون، پرمترین و دی کلروس راه مناسبی برای کشتن تریپس‌های سیب است.
کرم برگ‌خوار از جمله آفاتی است که در رطوبت و دمای بالا فعالیت می‌کند؛ بنابراین در مناطق گرمسیر بیشتر ظاهر خواهد شد. درجه نابودکنندگی لارو برگ‌خوار بسیار بالا است و از آفات خطرناک برای سیب محسوب می‌شود. لاروهای برگ‌خوار تخم‌های خود را درون خاک‌های آلوده قرار می‌دهند و اولین علائم خسارت خود را با دندانه‌دندانه شدن و خالی شدن وسط برگ‌ها نشان می‌دهند.
لاروها در باغ سیب پخش می‌شوند و علاوه بر برگ به میوه، گل و طوقه درخت حمله می‌کنند تا جایی که باعث نابودی کامل درخت سیب می‌شوند.
پس از برداشت محصول زمین را به طور عمیق شخم بزنید و با کشت به‌موقع و وجین علف هرز به کنترل و مقابله با این آفت بپردازید. استفاده از یخ آب زمستانه، استفاده از دشمنان طبیعی و استفاده از تله فرمونی راه‌های موثری برای مقابله با این آفت هستند.
برخی از بیماری های رایج که گیاه را درگیر می کنند عبارتند از:
از بیماری‌های رایج و مهم سیب بیماری آتشک است که نوعی بیماری باکتریایی به شمار می‌رود و کنترل آن نسبتاً دشوار است. این بیماری در بسیاری از مناطق دیده می‌شود و عامل بیماری باعث تغییر رنگ شکوفه‌ها، برگ‌ها، شاخه‌ها و سرشاخه‌ها به قهوه‌ای یا سیاه می‌شود.
طی این بیماری قسمت‌های آلوده درخت دارای زخم‌های باز هستند و مایع قهوه‌ای غلیظی از آنها به بیرون خارج می‌شود. در این بیماری سرشاخه‌های درخت به سمت عقب خم می‌شوند و به شکل عصا در می‌آیند. باکتری عامل بیماری زمستان خود را در چوب آلوده می‌گذراند و با شروع فصل بهار توسط باران و حشرات در سطح باغ منتشر می‌شود.
برای کنترل و درمان بیماری آتشک از ارقام مقاوم به بیماری استفاده کنید و در اوایل بهار به درختان کود بدهید. در اواخر تابستان شاخه‌های آلوده را از بین ببرید و از هرس کردن درخت در فصل رشد خودداری کنید.
بیماری دیگری که در بین درختان سیب بسیار شایع است سفیدک پودری نام دارد که قارچ Podosphaera leucotricha عامل آن شناخته می‌شود. این بیماری چندان برای درختان سیب خطرناک نیست؛ اما باعث کاهش توان آنها می‌شود. طی این بیماری پودر سفید رنگی بر روی برگ‌های سیب به وجود می‌آید که به راحتی می‌توان آن را تشخیص داد. برگ‌های آلوده به قارچ بر روی زمین می‌افتند و زمستان خود را به این صورت سپری می‌کنند و می‌توان گفت علت بروز این بیماری به سال گذشته برمی‌گردد. هاگ‌های قارچ از برگ‌های آلوده توسط حشرات پراکنده می‌شوند و برگ‌های سالم درختان دیگر را آلوده می‌کنند.
برای پیشگیری از این بیماری برگ‌های ریخته شده را در فصل پاییز جمع‌آوری کنید و برای آبیاری درختان از روش غرقابی استفاده نکنید.
در بین بیماری‌های سیب لکه سیاه خسارات بسیار شدیدی را به میوه این درخت وارد می‌کند و در کاهش بازارپسندی میوه بسیار تاثیرگذار است. . قارچ Venturia inaequialis عامل بیماری لکه سیاه سیب است و خسارات خود را به میوه‌ها، گل‌ها، برگ‌ها و شاخه‌های جوان وارد می‌کند. نشانه‌های این بیماری لکه‌های کوچک مدور و کدر در لایه رویی برگ‌ها و امتداد رگ‌برگ‌های ضخیم هستند که به‌مرور زمان بزرگتر می‌شوند.
لکه‌ها در ابتدا نرم، مخملی و به رنگ زیتونی هستند و سپس به رنگ قهوه‌ای تبدیل می‌شوند. در ادامه روند بیماری لکه‌ها به هم پیوسته می‌شوند و محدوده بزرگی را به وجود می‌آورند و در نهایت باعث ریزش برگ‌ها می‌شوند. بر روی میوه‌های سیب نیز لکه‌های سیاه به وجود می‌آیند و اطراف آنها را حاشیه قرمز در بر می‌گیرد. در ا دامه میوه‌ها ترک می‌خورند و بستری را برای ورود عوامل بیماری‌زا به درون آن به وجود می‌آورند.
راه‌های مبارزه با بیماری لکه سیاه سیب شامل کاشت واریته‌هایی با حساسیت کمتر و مقاوم، جمع‌آوری برگ‌های مبتلا و سوزاندن آنها در فصل پاییز و استفاده از ضدقارچ در اوایل بهار هستند.
از بیماری‌هایی که باعث کاهش قدرت درخت سیب می‌شود بیماری پوسیدگی فیتوفتورایی است که عامل آن قارچی با همین نام به شمار می‌رود. این بیماری به بخش‌های مختلف درخت مانند تنه، ریشه و برگ‌ها حمله می‌کند و روند رشد آنها را با اختلال مواجه می‌کند. این قارچ در خاک‌های سنگین و مرطوب رشد می‌کند و رطوبت بالا را می‌توان از شرایط مناسب رشد آن برشمرد.
برای اطمینان از آلوده شدن درختان به این بیماری با یک چاقوی تیز در پوسته بیرونی تنه شیار ایجاد کنید و اگر رنگ آن نارنجی یا قهوه‌ای بود به معنی آلوده شدن گیاه است.
برای پیشگیری از این بیماری محصولات خود را در خاک‌های سبک و رسی مخلوط شده با کمپوست بکارید. همچنین به سراغ تهیه ارقام مقاوم بروید و در صورت زهکشی نامناسب خاک درختان را بر روی پشته‌ها بکارید.
قارچ عامل بیماری پوسیدگی فیتوفتورایی باعث به وجود آمدن بیماری پوسیدگی طوقه سیب می‌شود و علائمی مشابه با آن ایجاد می‌کند. این بیماری درخت پوسیدگی به وجود می‌آورد و باعث تغییر رنگ در پوسته و برگ درخت می‌شود. کاهش رشد درخت، باریک شدن شاخه‌ها و خشک شدن سرشاخه‌ها از دیگر نشانه‌های بیماری پوسیدگی طوقه سیب هستند. طوقه درخت در اثر این بیماری به رنگ بنفش در می‌آید و ترک می‌خورد که به دنبال آن بوی زننده‌ای از درخت متصاعد می‌شود و در نهایت درخت نابود خواهد شد.
پوسیدگی طوقه درمان ندارد و برای مبارزه این بیماری باید از نهال‌های پیوندی و پایه‌های مقاوم به بیماری استفاده کنید. همچنین درختان خود را در زمین‌های زهکشی مناسب بکارید و در خاک پای درخت و طوقه محلول بردوفیکس محلولپاشی کنید.
از بیماری‌های شایع که باغ‌های سیب را آلوده می‌کند و می‌تواند خطرناک باشد بیماری سفیدک سطحی است که قارچ Podosphaera leucotricha عاملآن به شمار می‌رود. این بیماری قسمت‌های مختلفی از درخت سیب شامل برگ‌ها، میوه‌ها، گل‌ها، جوانه‌ها و شاخه‌ها را درگیر می‌کند. در شاخه‌های آلوده پودرهای سفید دیده می‌شود که با ایجاد نقاط سیاه رنگ باعث کاهش یا متوقف شدن رشد آنها می‌شود.
در برگ‌های درخت لکه‌های سفید پودری ظاهر می‌شود که امکان انتقال آنها به شاخه‌ها وجود دارد. این بیماری باعث متوقف شدن رشد برگ‌ها می‌شود و در ادامه برگ‌ها به دور خود می‌پیچند و قاشقی شکل می‌شوند. میوه‌های جوان سیب در اثر ابتلا به این بیماری نیز به طور کامل سفید می‌شوند و می‌ریزند.
استفاده از ارقام مقاوم مانند واریته قرمز لبنانی و کلوشارد، هرس کردن شاخه‌های آلوده در زمستان، از بین بردن تمام قسمت‌های آلوده و سوزاندن آنها و سمپاشی با مواد قارچ‌کش ضد سفیدک به طور مکرر و در فاصله ۷ الی ۸ روز راه‌هایی برای پیشگیری و درمان بیماری سفیدک سطحی سیب هستند.
هدف اصلی از ارائه مقاله امروز آشنایی باغداران با بیماری‌ها و آفات درخت سیب است. اپ و سایت باغبون به تشخیص آفات درخت و ارائه راهکارهای موثر جهت مقابله و درمان می‌پردازند و درصدد رفع مشکلات و باغداران عزیز برمی‌آیند. در صورت مشاهده علائم آلودگی در درختان خود با مشاورین متخصص مجموعه تماس بگیرید و از راهکارهای موثر بهره‌مند شوید. جهت مقابله و درمان بیماری‌ها و آفات باغات خود میتوانید از سایت باغبون استفاده نمایید و همینطور میتوانید با استفاده از بخش پرسش و پاسخ مشکلات و سوالات خود در حوزه باغداری و کشاورزی را مطرح نمایید تا کارشناسان ما شما را راهنمایی نمایند.
کرم سیب، کرم خراط سیب، تریپس سیب، کرم برگ‌خوار سیب.
برای کنترل زنجرک سیب قسمت‌های آلوده درخت مانند شاخه‌ها را از بین ببرید و در صورت حمله شدید این آفت از سموم فسفره تماسی استفاده کنید.
بیماری آتشک سیب، بیماری سفیدک پودری سیب، بیماری لکه سیاه سیب، بیماری پوسیدگی فیتوفتورایی، بیماری پوسیدگی طوقه سیب، بیماری سفیدک سطحی سیب.
راه‌های مبارزه با بیماری لکه سیاه سیب شامل کاشت واریته‌های با حساسیت کمتر و مقاوم، جمع‌آوری برگ‌های آلوده و سوزاندن آنها در فصل پاییز و استفاده از قارچ‌کش در اوایل بهار هستند.