بیماری‌ها و آفات هندوانه + راه‌های مقابله و درمان
هندوانه از محصولات مهم در ایران به شمار می‌رود که در مزارع و گلخانه‌ها به طور گسترده کشت می‌شود. حمله آفات و ابتلا به بیماری از شایع‌ترین اتفاقاتی است که برای هندوانه رخ می‌دهد و می‌تواند قسمت‌های مختلف گیاه و حتی کل آن را تحت تاثیر قرار دهد. برای آشنایی با بیماری‌ها و آفات هندوانه و نحوه درمان و مقابله آنها مقاله امروز را از دست ندهید.
از جمله مهم ترین آفاتی که هندوانه را تهدید می کنند، عبارتند از:
از شایع‌ترین آفات هندوانه به شته جالیز می‌توان اشاره کرد که دارای دهانی مکنده است و از شیره گیاه تغذیه می‌کند. این حشره خرطوم دارد و آن را درون رگ‌برگ یا بافت گیاهی هندوانه فرو می‌کند و به این صورت موجب خسارت می‌شود. شته‌ها پس از تغذیه از خود یک ماده چسبنده ترشح می‌کنند و زمینه را برای آلوده کردن گیاه توسط قارچ‌ها و باکتری‌ها به وجود می‌آورند.
شته مانند اکثر حشرات دیگر بال ندارد و بیضی شکل است و از علائم خسارت آن نیز می‌توان به ریزش گل‌ها، پژمرده و پیچیده شدن برگ‌ها اشاره کرد. این حشره زیر برگ هندوانه مستقر می‌شود و تمام گیاه را آلوده می‌کند. ضعف بوته‌ها، نابودی جوانه و خشک شدن کل گیاه از دیگر خسارات این آفت هستند.
از راهکارهای مهم جهت کنترل و پیشگیری می‌توان به از بین بردن علف‌های هرز اشاره کرد که میزبان شته‌ها هستند. کفشدوزک هفت نقطه‌ای، بالتوری، مگس‌های سیرفیده و زنبورهای پارازیتوئید از شکارگرهای طبیعی شته هستند. کنترل شیمیایی با سموم پریمیکارب، افوریا، آکتارا و دی کلروس راه‌های دیگری برای کنترل و درمان این بیماری به شمار می‌روند.
از آفات مهم هندوانه کرم میوه یا کرم طوقه بر است که به طوقه و ساقه در نزدیکی سطح خاک حمله می‌کند و باعث از بین رفتن گیاهان جوان می‌شود. لارو این حشره در سنین مختلف خسارات زیادی را به گیاه وارد می‌کند و پس از خارج شدن از تخم تغذیه خود را از برگ‌ها آغاز می‌نماید.
پس از آن به سمت قسمت‌های پایینی ساقه حرکت می‌کند و با حمله به طوقه باعث قطع آن و خشک شدن گیاه می‌شود.
از جمله روش‌های کنترل و مبارزه با آفت کرم استفاده از یخ آب زمستانه، شخم عمیق پس از برداشت محصول، از بین بردن بقایای گیاهی و علف‌های هرز، کاشت زود هنگام، سمپاشی با سموم کارباریل و کلر پیریفوس با استفاده از طعمه مسموم در کنار بوته‌ها هستند.
از آفات رایج و مهم هندوانه مینوز را می‌توان نام برد که در مناطق گرمسیر بیشتر ظاهر می‌شود. مینوز پروانه‌های کوچکی هستند که به رنگ‌های زرد و سیاه دیده می‌شوند و طول بدن آنها به ۱ تا ۲ میلیمتر می‌رسند. این حشره به برگ‌های جوان حمله می‌کند و درون شاخ و برگ‌ها حفره‌های فراوانی جهت تخم‌گذاری به وجود می‌آورد. هر حشره مینوز می‌تواند ۲۵۰ عدد تخم روی برگ‌ها بگذارد و یکی از آفات برگ هندوانه به شمار می‌رود.
لارو مینوز شفاف و بدون رنگ است و هنگام خروج از تخم در سطح برگ‌ها دالان‌هایی به ش کل مارپیچ ایجاد می‌کند. کاهش رشد و فتوسنتز گیاه و کاهش میزان محصول از مهمترین خسارات این حشره هستند.
راه‌های کنترل و مبارزه با مینوز هندوانه شامل نصب تله‌های زرد چسبناک، نصب توری‌های ضد حشره، استفاده از دشمنان طبیعی مانند بالتوری و زنبورهای پارازیتوئید هستند. کنترل شیمیایی مینوز هندوانه با سمومی مانند آبامکتین وجود دارد و باید گفت این حشره نسبت به بسیاری از سموم مقاومت پیدا می‌کند.
سفیدک بالک یکی از رایج‌ترین آفات گیاهان زراعی مانند هندوانه است که در گلخانه‌ها به‌وفور یافت می‌شود. سفیدک بالک حشره بسیار ریز و به رنگ سفید است که سطح برگ درختان را می‌پوشاند. این حشره از شیره گیاه تغذیه می‌کند و باعث ترشح عسلک بر روی سطوح مختلف گیاه می‌شود.
سفیدک بالک به دلیل ترشح عسلک زمینه ابتلای گیاه به بسیاری از بیماری‌های قارچی و ویروسی را فراهم می‌کند و به همین دلیل از آفات مهم هندوانه شن اخته می‌شود. تغذیه این حشره باعث تضعیف سریع گیاه شده و روند فتوسنتز را با اختلال مواجه می‌کند. سفیدک بالک می‌تواند در زمان کوتاه جمعیت خود را بسیار افزایش دهد، همچنین پژمرده شدن و زردی برگ‌های گیاه از دیگر نشانه‌های خسارت آن هستند.
برای پیشگیری و کنترل آفت سفیدک بالک در گلخانه‌ها از توری‌های ضد حشره استفاده کنید و علف‌های هرز را از بین ببرید. نصب کارت‌های زرد و استفاده از شکارچیان طبیعی مثل کفشدوزک‌ها، بالتوری سبز و زنبور پارازیتوئید و کنترل شیمیایی با سموم آکتارا، استینگر، استارکل، ابرون و دی کلروس روش‌های موثری برای از بین بردن این حشره هستند.
برخی از آفات به گیاه هندوانه خسارت بیشتری وارد می کنند که عبارتند از:
یکی از مخرب‌ترین و مهمترین آفات درخت هندوانه مگس جالیز است که به خانواده کدوییان تعلق دارد. این حشره به طور مستقیم میوه هندوانه را از نظر کمی و کیفی مورد آسیب قرار می‌دهد و خسارت‌های اقتصادی زیادی به بار می‌آورد. تخم‌های حشره به‌صورت ۲۰ تا ۳۰ عدد زیر پوست میوه‌های جوان قرار گرفته و رنگ پوست هندوانه در این محل به قهوه‌ای تبدیل می‌شود.
پس از آن میوه‌ها خمیده شده و تغییر شکل می‌دهند و لاروها با بیرون آمدن از تخم به درون میوه نفوذ و از آن تغذیه می‌کنند. برای کنترل و پیشگیری از حمله مگس جالیز میوه‌های آلوده را جمع‌آوری کنید و آنها را انهدام یا مدفون نمایید.
شخم و دیسک پس از برداشت محصول، استفاده از تله‌های دارای طعمه مسموم سراتراپ و طعمه مسموم پروتئین هیدرولیزات و کنترل شیمیایی با سموم تری کلروفن، ا فوریا و کلر پیریفوس راهکارهای دیگری برای از بین بردن و کنترل مرکز جالیز هستند.
در لیست مخرب‌ترین و مهمترین آفات هندوانه آفت تریپس هندوانه به چشم می‌خورد که حشره‌ای کوچک به شکل بالدار و بدون بال است. این حشره به درخت هندوانه حمله می‌کند و شیره آن را می¬مکد. همچنین بر روی سطح گیاهانی مانند برگ‌ها لکه‌های زرد به وجود می‌آورد و این امکان را به انواع ویروس‌ها می‌دهد تا گیاه را آلوده کنند. تریپس معمولا به قسمت‌های جوان درخت حمله می‌کند و باعث اختلال در گلدهی و باز شدن غنچه‌ها می‌شود.
ریزش و خشک شدن گل‌ها و کاهش بار محصول از مهمترین خسارات تریپس به شمار می‌روند که در صورت زیاد بودن جمعیت این آفت بوته به طور کامل از بین می‌رود. تریپس در زیر سطح برگ تخم‌های خود را قرار می‌دهد و آنها را با مدفوع می‌پوشاند.
راه‌های کن ترل و مبارزه با تریپس هندوانه شامل استفاده از کارت آبی، تمیز کردن گیاه با محلول آب و صابون باغبانی و استفاده از سموم اتیون، پرمترین، ابرون و استامی پراید هستند.
سرخرطومی جالیز از حشرات مهمی است که به گیاهان جوان هندوانه حمله می‌کند. این حشرات با فرو کردن خرطوم خود در میوه هندوانه از آن تغذیه می‌کنند و تخم‌های خود را در نزدیکی پوست میوه قرار می‌دهند. لاروها پس از خارج شدن از تخم به درون میوه می‌روند و از آن تغذیه می‌کنند که به دنبال آن میوه خمیده می‌شود و شکل اولیه آن از بین می‌رود. پس از خورده شدن میوه توسط لاروها در همان جا شفیره ایجاد می‌شود و مشاهده خواهید کرد که لانه‌های شفیره زیادی درون میوه وجود دارند. همچنین حشره بالغ سرخرطومی می‌تواند دم میوه یا ساقه فرعی را قطع کند.
برای کنترل و مقابله با آفت سر خرطومی جالیز میوه‌های آلوده را جمع‌آوری و منهدم کنید. استفاده از یخ آب زمستانه، معلق نگه داشتن میوه‌های کوچک، ش خم زمین پس از برداشت محصول به طور عمقی و مبارزه با هندوانه ابوجهل به‌عنوان میزبان اصلی آفت راه‌های مناسبی برای پیشگیری و کنترل این حشره هستند.
علاوه بر آفات برخی بیماری‌ها نیز سبب آسیب به هندوانه می‌شوند که عبارتند از:
از بیماری‌های مهم هندوانه بیماری سفیدک سطحی جالیز است که قارچ‌های Erysiphe cichoracearum و Sphaerotheca fuliginea عامل بروز آن هستند. این قارچ‌ها در دمای ۲۰ تا ۲۴ درجه سانتیگراد به سرعت گسترش پیدا می‌کند و زیر برگ‌ها و قسمت‌هایی از گیاه که نزدیک به سطح زمین هستند را مبتلا می‌کنند.
روش تشخیص این بیماری وجود لکه‌های کوچک سفید روی برگ‌ها و ساقه‌ها است که در ظرف مدت بسیار کوتاه تمام سطح برگ‌ها را در بر می‌گیرند. میوه دهی زود هنگام، میوه‌های بی‌مزه و بافت نرم پوست هندوانه از علائم این بیماری هستند.
برای کنترل و درمان سفیدک سطحی جالیز از ارقام مقاوم استفاده کنید و رطوبت را کاهش دهید. کاشت ارقام را در مناطقی انجام دهید که هوا جریان دارد و پس از آبیاری زمین باید خشک شود.
سفیدک داخلی جالیز در اثر نوعی قارچ به وجود می‌آید که هنگام زمستان روی علف‌های هرز زندگی می‌کند و رطوبت بالا و دمای ۱۸ درجه سانتیگراد باعث رشد آن می‌شوند. علائم ابتدایی سفیدک داخلی جالیز به شکل نقاط زرد ریز و پراکنده بر روی برگ‌های جوان ظاهر می‌شود. در ادامه روند بیماری لکه‌ها بزرگتر می‌شوند و به رنگ قهوه‌ای در می‌آیند که در اطرافشان حاشیه نامنظم ظاهر خواهد شد.
راه‌های مقابله و مبارزه با بیماری سفیدک داخلی جالیز شامل کشت زود هنگام، خودداری از کشت متراکم بوته‌ها، حذف علف‌های هرز میزبان، استفاده از آبیاری قطره‌ای، کاهش مصرف کودهای نیتروژنی، افزایش مصرف کودهای پتاسه و کنترل شیمیایی با سموم رانمن، اینفینیتو، فوزتیل آلومینیوم و ترکیبات مسی هستند.
از بیماری‌های مهمی که خسارت بالایی به گیاه هندوانه وارد می‌کند بیماری آنتراکنوز است و قارچ Colletotrichum spp عامل ایجاد آن شناخته می‌شود. علائم این بیماری بر روی برگ‌های قدیمی بوته ظاهر می‌شوند و به شکل آب سوخته و به رنگ زرد هستند. این لکه‌ها در ادامه به رنگ قهوه‌ای تبدیل می‌شوند و برگ را شکننده می‌کنند. قارچِ عاملِ بیماری، به‌تدریج به اندام‌های فوقانی گیاه می‌رسد و با رسیدن گیاه به مرحله گلدهی یا پیش از میوه دهی به آن حمله می‌کند. بیماری آنتراکنوز برگ‌ها، میوه‌ها و ساقه‌ها را از بین می‌برد و باعث تلخی یا بی‌مزگی میوه می‌شود. قارچ عامل بیماری توسط باد، باران و ادوات کشاورزی به گیاهان سالم انتقال داده می‌شود؛ بنابراین باید نسبت به رفع آن اقدام کنید.
برای جلوگیری و کنترل این بیماری از بذرهای سالم و ارقام مقاوم استفاده کنید و به کاشت آنها در زمین‌های زراعی با زهکشی مناسب بپردازید. حذف علف‌های هرز، از بین بردن بقایای گیاهی، رعایت تناوب زراعی و کنترل شیمیایی با سموم مسی، مانکوزب و تیوفانات متیل راهکارهای موثر برای رفع این بیماری هستند.
از بیماری‌های رایج در بین محصولات زراعی پژمردگی فوزاریومی را می‌توان نام برد که عامل آن قارچی با همین نام است. این بیماری باعث رنگ‌پریدگی و نکروزه شدن سیستم آوندی هندوانه می‌شود و ریشه، طوقه و پایین ساقه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. از دیگر علائم خسارت این بیماری می‌توان به زرد شدن و پژمردگی برگ‌های پایینی اشاره کرد که در نهایت باعث خشک شدن بوته می‌شود. در صورت مشاهده کوتوله شدن بوته‌های هندوانه باید به این بیماری مشکوک شوید و اقدام به کنترل آن کنید.
راه‌های متنوعی برای مقابله و درمان بیماری پژمردگی فوزاریومی وجود دارند که از بهترین آنها می‌توان به رعایت بهداشت بستر کشت و مزرعه و استفاده از ارقام مقاوم اشاره کرد. سایر راه‌ها شامل مصرف به اندازه کودهای ازته و فسفر، استفاده از کودهای کلسیم و پتاسیم، کنترل رطوبت و دمای گلخانه، رعایت تناوب زراعی و کنترل شیمیایی با سموم یونیفرم، مانکوزب، تیوفانات متل و قارچکشهای مسی هستند.
از بیماری‌های مهمی که به میوه‌های جالیزی مانند هندوانه خسارت زیادی وارد می‌کند بوته میری جالیز است. شرایط محیطی، میزان رطوبت و دما تاثیر زیادی در رشد و شدت حمله این بیماری دارند. ریشه گیاه و طوقه مهمترین بخش‌هایی هستند که مورد هجوم قارچ عامل بیماری قرار می‌گیرند و در کمتر از ۴۸ ساعت می‌توانند مزرعه را نابود کنند.
بخش‌هایی از گیاه که مورد حمله قارچ قرار می‌گیرند؛ مانند طوقه باریک و نرم می‌شوند و بوی نامطبوع متصاعد می‌شود. این بیماری آوندهای چوبی را مسدود می‌کند و در حالی که گیاه شاداب است نابود می‌شود. بوته میری جالیز از معدود بیماری‌هایی است که گیاه را در تمام مراحل رشد تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث نابودی آن می‌شود.
برای مقابله و درمان بیماری از راه‌های مختلف مانند استفاده از ارقام مقاوم، ضدعفونی کردن بذرها، استفاده از کودهای حیوانی کاملاً پوسیده، آماده کردن بسترها به‌منظور زهکشی بهتر خاک، مدیریت آبیاری و کنترل شیمیایی با سموم یونیفرم، متالاکسیل مانکوزب، فوزتیل آلومینیوم و قارچکشهای مسی وجود دارند.
از دیگر بیماری‌های شایع در بین خانواده کدوییان ویروس موزاییک است که به هندوانه نیز حمله می‌کند. این بیماری تمام بخش‌های گیاه را آلوده می‌کند و علائم ابتدایی آن شامل تغییر رنگ در امتداد رگ‌برگ‌ها به سبز روشن یا سبز تیره است. سن تاثیر زیادی در شدت این بیماری دارد و به این منظور هر چه گیاه جوان‌تر باشد بیشتر آلوده خواهد شد. بدشکل شدن میوه‌ها، به وجود آمدن برآمدگی در سطح میوه‌ها و فرورفتگی طوقه در گیاه از دیگر علائم خسارت این بیماری هستند. همچنین شته‌ها عامل انتقال این ویروس هستند و باید از طریق روش‌های مربوطه آنها را از بین ببرید.
موثرترین راهکارها برای کنترل و درمان بیماری ویروس موزاییک هندوانه شامل استفاده از ارقام مقاوم و بذرهای سالم، حذف علف‌های هرز، حذف بوته‌های آلوده و نابود کردن آنها و تقویت گیاه با آمینواسیدها و روی هستند.
روش تشخیص آفت و بیماری‌های هندوانه در مقاله امروز به طور کامل بررسی شد و اکنون می‌دانید که از چه راه‌هایی می‌توانید به کنترل و درمان آنها بپردازید. جهت تشخیص آفات هندوانه و دریافت بهترین راهکارها به اپ و سایت باغبون مراجعه کنید. در این مجموعه مشاورین متخصص به سوالات و مشکلات شما رسیدگی خواهند کرد و به شما کمک می‌کنند محصولات خود را از خسارت‌های احتمالی نجات دهید.
مگس جالیز، تریپس هندوانه، سرخرطومی جالیز
راه‌های کنترل و مبارزه با تریپس هندوانه شامل استفاده از کارت آبی، تمیز کردن گیاه با محلول آب و صابون باغبانی و استفاده از سموم اتیون، پرمتین، ابرون و استامی پراید هستند.
کشت زود هنگام، خودداری از کشت متراکم بوته‌ها، حذف علف‌های هرز میزبان، استفاده از آبیاری قطره‌ای، کاهش مصرف کودهای نیتروژنی، افزایش مصرف کودهای پتاسه و کنترل شیمیایی با سموم رانمن، اینفینیتو، فوزتیل آلومینیوم و ترکیبات مسی
رنگ‌پریدگی و نکروزه شدن سیستم آوندی، زرد شدن و پژ مردگی برگ‌های پایینی، خشک شدن و کوتوله شدن بوته.