آموزش کاشت لوبیا

لوبیا از حبوبات پرمصرفی است که به دلیل داشتن خواص زیادی برای سلامتی محبوبیت فراوانی دارد. لوبیا از انواع محصولات زراعی است و باردهی بسیار سریعی دارد. لوبیا با فروش بسیار بالایی در بازار همراه است و کاشت آن می‌تواند یکی از طرح‌های توجیهی اقتصادی باشد. برای آشنایی با صفر تا صد کاشت لوبیا و بهترین گونه‌های آن جهت کشت و پرورش تا انتهای مقاله همراه ما باشید

سالانه بیش از 200 هزار تن لوبیا در کشور برداشت می‌شود که ۹۸ درصد آن از طریق کشت آبی و ۲ درصد آن از طریق کشت دیمی پرورش داده می‌شوند. استان فارس، مرکزی، و لرستان با قرار گرفتن در رتبه‌های اول تا سوم از بزرگترین تولیدکنندگان لوبیا در کشور هستند. این مناطق از آب و هوا و خاک مناسب برای رشد و پرورش لوبیا برخوردار هستند و محصولات باکیفیتی به بازار عرضه می‌کنند.

زمان کاشت لوبیا اهمیت بسزایی در رشد و کیفیت آن دارد. لوبیا از گیاهان گرمادوست و روزکوتاه است و در مناطق گرم و معتدل با رطوبت کم به خوبی رشد می‌کند. دمای روزانه مطلوب برای رشد لوبیا ۲۰ تا ۲۸ درجه سانتیگراد و دمای شبانه مطلوب برای رشد این گیاه ۱۵ تا ۲۰ درجه سانتیگراد است. برای کاشتن لوبیا باید اجازه دهید سرما از بین برود و در اواخر اسفند و اوایل فصل بهار می‌توانید اقدام به کاشت گیاه کنید. یخ‌زدگی باعث از بین رفتن دانه‌های لوبیا می‌شود. همچنین گرمای زیاد دانه‌ها را درون خاک پوسیده می‌کند و دمای معتدل بهترین زمان برای کاشت لوبیا است.

زمان کاشت در استانهای لوبیا کاری کشور متفاوت است و به طور کلی عواملی مانند آب و هوای منطقه، میزان رطوبت خاک، میزان آب، طول روز و رقم لوبیا از مهم‌ترین عواملی هستند که زمان کاشت گیاه را تعیین می‌کنند. زمانی باید کاشت لوبیا را آغاز کنید که مراحل حساس رشد آن مانند گلدهی با گرما و خشکی تابستان مصادف نشود و همچنین برداشت محصولات هنگام سرمای پاییزه اتفاق نیفتد. در استان‌هایی مانند لرستان اوایل فروردین و در مرکزی اواخر تیرماه زمان مناسبی برای کشت لوبیا هستند. بهترین تاریخ کاشت منجر به عملکرد بالاتر با تولید تعداد غلاف بیشتر در بوته خواهد شد. تاخیر در کاشت و مصادف شدن دوره رویشی و زایشی با گرما باعث افت شدید محصول و کاهش عملکرد دانه میگردد.

لوبیا از محصولات زراعی است که در زمان بسیار کم رشد و باردهی می‌کند و نیاز به تجهیزات و هزینه خاصی ندارد. تنها با رعایت نکاتی مانند تاریخ کاشت مناسب، انتخاب رقم، میزان بذر، تراکم بوته ومیزان آبیاری کافی می‌توانید این گیاه را پرورش دهید و دانه‌های باکیفیتی به دست آورید. با این اوصاف با کشت و پرورش لوبیا به درآمد و سود بسیار خوبی دست پیدا خواهید کرد. پروسه کشت لوبیا تا زمان برداشت طولانی نیست و حتی در طول سال چندین بار می‌توانید آن را بکارید و سود بالایی به دست آورید.

کاشت لوبیا با روش‌های مختلفی انجام می‌شود که عبارتند از:

روش خشکه کاری لوبیا از روش‌های سنتی است که امروزه بسیار کمتر استفاده می‌شود. تنها در شهرهایی از لرستان و آذربایجان شرقی به این روش به کشت لوبیا پرداخته می‌شود. این استان‌ها به دلیل بارندگی‌های بهاره نمی‌توانند از روش هیرم کاری به کاشت لوبیا بپردازند و بنابراین روش خشکه کاری را انتخاب می‌کنند. به این صورت تمام عملیات مانند شخم‌زنی و کوددهی پیش از کشت انجام می‌شوند و با استفاده از دستگاه بذرپاش یا به طور دستی بذرها درون زمین پاشیده می‌شوند. در ادامه بذرها را به‌واسطه فاروئر یا گاوآهن در زیر خاک قرار می‌دهند و بلافاصله آبیاری را انجام می‌دهند. یکی از معایب این روش این است که پس از آبیاری دانه‌های لوبیا به سختی بیرون می‌آیند و شاید باردهی آنچنان که باید رخ نمی‌دهد. همچنین آفات لوبیا مانند مگس و بیماری‌های پوسیدگی گیاه را درگیر می‌کنند.

روش یا نحوه کاشت لوبیا به‌صورت هیرم کاری یا نم‌ کاری بهترین و یکی از رایج‌ترین روش‌هایی است که کشاورزان زیادی در ایران آن را انتخاب می‌کنند. به این منظور ابتدا بستر کاشت آماده‌سازی می‌شود و زمین را کرتبندی می‌کنند. پس از آن زمین آبیاری می‌شود و بذرها به‌صورت دستی و یا با استفاده از بذرپاش درون زمین پاشیده می‌شوند. از آنجایی که آبیاری انجام شده و خاک مرطوب است بذرهای لوبیا جوانه می‌زنند و به راحتی و سریع از خاک بیرون می‌آیند و خاک سله نمی‌بندد.

سبز شدن مزرعه به این روش نسبت به روش خشکه کاری بسیار بیشتر است و باردهی خوبی رخ می‌دهد. در این روش چاله‌هایی با عمق ۱۰ الی ۱۵ سانتی‌متر در خاک ایجاد می‌شوند و بذرها درون آن قرار می‌گیرند. با این که روش کاملاً سنتی بوده؛ اما همچنان محبوب است و مزایای زیادی دارد. همچنین به روش مکانیزه و توسط دستگاه لوبیا کار در فواصل مشخص می‌توان بذرها را کاشت.

این روش یک روش سنتی بوده و به طور دستی یا با استفاده از دستگاه بذرها در مزرعه پخش می‌شوند. در ادامه با استفاده از ماله بذرها را با خاک مخلوط می‌کنند. در روش کشت پخشی فاصله بین بذرها کاملاً نامنظم است و میزان سبز شدگی مزرعه نیز منظم نخواهد بود. این کار نیاز به دقت بالایی ندارد و اغلب توسط باغداران و کشاورزان قدیمی انجام می‌شود.

در این روش نیز بذرهای لوبیا به طور نامنظم و تصادفی درون خاک قرار می‌گیرند. پس از آن از طریق ماشین‌های بذرکار خطی فاصله میان خطوط کاشت تنظیم می‌شود؛ اما فاصله میان بذرها همچنان نامنظم است. با این حال نسبت به روش کشت پخشی از نظم بیشتری برخوردار است و بین خطوط کشت فاصله عرضی به وجود می‌آید.

در روش کشت ردیفی یا فاروئی بذرهای لوبیا در ردیف‌هایی با فاصله کاملا مشخص از یکدیگر قرار می‌گیرند. همچنین فاصله بین بذرها قابل تنظیم است. از مزایای این روش می‌توان به امکان کوددهی، از بین بردن علف‌های هرز، خاک‌دهی پای بوته‌ها و سله شکنی اشاره کرد. این روش برای کاشت لوبیاهای سفید، قرمز و چیتی به کار می‌رود. ایجاد ردیف‌های منظم باعث آبیاری منظم بذرهای لوبیا می‌شود و به این طریق می‌توان از روش‌های آبیاری تحت‌فشار مانند آبیاری قطره‌ای با نوار تیپ استفاده کرد. در چنین حالتی در میزان هزینه‌ها صرفه‌جویی می‌شود و سودآور خواهد بود.

لوبیا از محصولات زراعی پرطرفدار است که به دلیل مصارف غذایی و ارزش تغذیه‌ای زیادی که دارد در سراسر دنیا کشت می‌شود. لوبیا گونه‌های بسیار متفاوتی دارد که بهترین آنها برای کشت عبارتند از:

از محبوب‌ترین و رایج‌ترین لوبیاها در ایران لوبیا چیتی است که خاستگاه اصلی آن به آمریکای شمالی و جنوبی تعلق دارد. این لوبیا بافت نرم و طعم ملایمی دارد و به همین دلیل در تهیه بسیاری از غذاها استفاده می‌شود. لوبیا چیتی به شکل دانه‌های درشت با رنگ کرم با لکه‌های قهوه‌ای مایل به قرمز است و پس از پخت بافت بسیار نرمی خواهد داشت.

این لوبیا از دیگر حبوبات محبوب شناخته می‌شود که به شکل دانه‌های با رنگ سیاه مشاهده می‌گردد. لوبیا سیاه کاربردهای زیادی دارد و در انواع غذا، سوپ و سالاد به کار می‌رود. طعم آن کمی شیرین است و غنی از آنتی‌اکسیدان و سایر مواد مغذی است.

لوبیا قرمز در بسیاری از مناطق کشور کشت می‌شود و کاربرد غذایی فراوانی دارد. همچنین در صنایع غذایی به مقدار فراوان از آن استفاده می‌شود. شکل لوبیای قرمز کلیوی و به رنگ قرمز تیره است و منبع غنی از پروتئین به شمار می‌رود. بافت این لوبیا پس از پخت کمی سفت است و طعم ملایمی دارد.

لوبیا سفید از دیگر گونه‌هایی است که به دلیل داشتن طعم ملایم و بافت نرم در تهیه بسیاری از غذاها به کار می‌رود. این لوبیا در ایران از اهمیت زیادی برخوردار است و به کشت وسیعی از آن پرداخته می‌شود.

برای کشت و پرورش لوبیا لازم است نکاتی را بدانید تا محصولات باکیفیتی به دست آورید:

همانطور که گفته شد لوبیا از گیاهان گرمادوست است و در دمای زیر ۱۰ درجه سانتیگراد نمی‌تواند رشد کند. دمای هوای ۱۳ الی ۱۴ درجه سانتیگراد برای کاشت این گیاه مناسب است و همچنین خاک باید از دمای ۱۶ درجه سانتیگراد برخوردار باشد تا جوانه‌زنی رخ دهد. گرما باعث تسریع جوانه‌زنی لوبیا می‌شود. برای مثال جوانه‌زنی لوبیا با دمای ۱۳ درجه سانتیگراد حدود ۱۰ روز طول می‌کشد و در دمای ۱۸ درجه سانتیگراد تنها در ۴ روز اتفاق می‌افتد. دمای ۲۵ تا ۳۵ درجه سانتیگراد نیز دمای مطلوبی برای رشد و نمو لوبیا است. دمای بیش از ۴۵ درجه سانتیگراد نیز مانع از جوانه‌زنی گیاه می‌شود.

بافت لومی تا لومی رسی غنی از مواد آلی بهترین خاک برای کشت و رشد لوبیا است. همچنین ph آن باید بین ۶ تا ۷ باشد و البته می‌تواند در ph ۸ نیز به خوبی رشد کند. این گیاه به شوری حساس است و در خاک‌های شور عملکرد آن کاهش می‌یابد.

عواملی مانند روش کاش و نوع خاک در میزان عمق کاشت لوبیا تاثیرگذار هستند و به طور کلی عمق مناسب برای کشت لوبیا بین ۵ تا ۱۵ سانتی‌متر است. رطوبت از عوامل مطلوب برای جوانه‌زنی لوبیا است و در خاک‌هایی که رطوبت را تا مدت زیادی درون خود نگه می‌دارند باید بذرها را در عمق کمتری کاشت. بذر لوبیا در خاک‌هایی که دارای بافت سبک هستند به عمق بیشتری برای کشت نیاز دارند. در روش خشکه کاری عمق کمتر و در روش هیرم کاری عمق بیشتر نیاز است.

ریشه لوبیا حدود ۹۰ الی ۱۲۰ سانتی‌متر در خاک نفوذ می‌کند و به همین دلیل آماده‌سازی بستر کشت از اهمیت ویژه برخوردار است. به این منظور قبل از شروع کشت در پاییز زمین را تا عمق ۳۰ سانتی‌متر شخم بزنید و سپس در بهار شخم سطحی انجام دهید.

آبیاری منظم از مهم‌ترین نکات در رشد و پرورش لوبیا است. میزان آبیاری با توجه به نوع و ساختار خاک، شرایط اقلیمی و ... تعیین میگردد. در روش کاشت هیرم کاری اولین آبیاری با توجه به نوع خاک و آب و هوا ۱۵ تا ۲۵ روز است. در این مدت لوبیاها جوانه می‌زنند و برگ می‌دهند. فاصله آبیاری دوم بین ۸ تا ۱۰ روز است و در آبیاری‌های بعدی فاصله بین ۴ تا ۸ روز خواهد بود. در صورتی که بافت خاک سنگین باشد آبیاری باید هر ۵ تا ۸ روز صورت بگیرد و آبیاری خاک‌های سبک هر سه تا چهار روز انجام می‌شود. اوایل دوران گلدهی تا زمانی که غلاف تشکیل می‌شود مرحله تنش آبی لوبیا است و در صورتی که آبیاری منظم رخ ندهد گیاه دچار خسارت خواهد شد. هنگامی که ۲۵ درصد از غلاف‌های لوبیا رسید زمان آخرین آبیاری فرا می‌رسد.

بهترین توصیه کودی براساس آزمایش خاک و بافتهای گیاه انجام میشود. کود فسفر از بهترین گزینه‌ها برای تشکیل گل و دانه لوبیا است و کیفیت بار محصولات را افزایش می‌دهد. در صورت پایین بودن میزان فسفر خاک از ۵ میلی‌گرم باید در هر هکتار ۱۵۰ کیلوگرم کود سوپر فسفات تریپل استفاده شود. اگر میزان فسفر خاک بین ۵ تا ۱۰ باشد به ۱۰۰ کیلو کود سوپر فسفات تریپل و اگر بین ۱۰ تا ۱۵ باشد حدود ۵۰ کیلوگرم کود باید استفاده شود.

کود پتاسیم یکی دیگر از کودهای موردنیاز برای رشد لوبیا و پر کردن غلاف است و در صورتی که کمتر از ۱۵۰ میلی‌گرم در خاک وجود داشته باشد باید در هر هکتار ۱۸۰ کیلوگرم کود سولفات پتاس استفاده شود. همچنین پتاسیم ۱۵۰ تا ۲۰۰ گرم در خاک به ۱۰۰ کیلوگرم کود و پتاسیم ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلی‌گرم خاک به ۵۰ کیلوگرم کود سولفات پتاس نیاز دارد.

آفاتی مانند شته، مگس لوبیا، تریپس، کنه دو نقطه‌ای و زنجرک ممکن است به مزارع لوبیا در طول پرورش حمله کنند. در این میان کنه دو نقطه‌ای مهمترین آفت است و باید با روش‌های شیمیایی به مبارزه با آن پرداخت. پوسیدگیهای فوزاریومی، رایزوکتونیایی و پیتیومی ریشه،ویروسهای موزاییک معمولی لوبیا،موزاییک خیار وسوختگی باکتریایی معمولی از مهم‌ترین بیماری‌های لوبیا هستند و با روش‌های شیمیایی و زراعی مانند استفاده از بذر سالم و رعایت تناوب زراعی مناسب از بروز آنها باید جلوگیری کرد.

در مقاله امروز سعی کردیم نحوه کاشت لوبیا را به طور کامل آموزش دهیم. لوبیا از پردرآمدترین محصولات زراعی است و با کمترین سرمایه و تجهیزات می‌توان به درآمد خوبی از کشت آن دست پیدا کرد. آشنایی با تشخیص بیماری‌ها و آفات لوبیا از مهمترین عواملی است که در طول رشد و پرورش این گیاه از خسارت به مزارع جلوگیری می‌کند. کشاورزان و باغداران به این منظور می‌توانند از طریق اپ و سایت باغبون با متخصصان ارتباط برقرار کنند و راهکارهای مناسب جهت مبارزه با آفات و بیماری‌های لوبیا را از طریق انجمن باغبون دریافت کنند. باکیفیت‌ترین محصولات کشاورزی و باغی را با مناسب‌ترین قیمت می‌توانید از طریق این سایت به‌صورت آنلاین سفارش دهید.

روش هیرم کاری

لوبیا چیتی، لوبیا سیاه، لوبیا قرمز، لوبیا سفید، لوبیا سبز، لوبیا قرقری، لوبیا چشم بلبلی، لوبیا قلمدانی

دمای ۲۵ تا ۳۵ درجه سانتیگراد

بافت لومی تا لومی رسی غنی از مواد آلی بهترین خاک برای کشت و رشد لوبیا است.