آموزش کاشت انگور + مراحل و نکات کلیدی

انگور میوه بسیار محبوب و خوشمزه‌ای است که در سراسر دنیا به کاشت آن پرداخته می‌شود. انگور در بسیاری از استان‌های کشور به طور وسیع کاشته می‌شود و به‌عنوان یکی از پرمصرف‌ترین میوه‌ها به شمار می‌رود و به روش‌های گوناگون قابل مصرف است. انگور انواع گوناگونی دارد که هر یک از گونه‌ها ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند. در مقاله امروز قصد داریم صفر تا صد کاشت انگور را بررسی کنیم.

محل کاشت انگور از مهمترین نکاتی است که باغداران و کشاورزان باید به آن اهمیت دهند. انگور از جمله درختانی است که به نور آفتاب زیاد احتیاج دارد. اغلب خاک‌ها برای کاشت انگور مناسب هستند؛ بنابراین در بسیاری از نقاط کشور می‌توان به کاشت و پرورش این درخت پرداخت. ایران یازدهمین تولیدکننده میوه انگور و سومین صادرکننده کشمش در جهان است شهرستان ملایر واقع در استان همدان به‌عنوان پایتخت انگور شناخته می‌شود و بخش بزرگی از باغات انگور در این شهرستان قرار دارند.

استان فارس، خراسان رضوی، قزوین، آذربایجان غربی، وسیستان و بلوچستان از دیگر استان‌هایی هستند که از شرایط مطلوب برای پرورش انگور برخوردار هستند. با این حال بسیاری از شهرهای ایران قابلیت کاشت و پرورش انگور را دارند که هر یک از میوه‌ها در مناطق مختلف از شکل و مزه متفاوت برخوردار هستند و به شکل و رنگ‌های مختلف دیده می‌شوند؛ بنابراین باغداران در هر جایی که تمایل داشته باشند می‌توانند این میوه را بکارند و از مزایای آن بهره‌مند شوند.

اوایل بهار زمان مناسبی برای کاشت نهال انگور است که در این زمان جوانه‌ها هنوز باز نشده‌اند و سرما نیز از بین رفته است. در واقع نهال انگور حساسیت زیادی به سرمای شدید دارد و باید اجازه دهید سرما فروکش کند. همچنین پس از رفتن سرما برای اطمینان بیشتر بهتر است از سرپوش روی نهال‌های انگور استفاده کنید تا به طور ناگهانی دچار سرما نشوند. بهار تا اوایل تابستان نیز بهترین زمان برای کاشت بذر انگور است و اگر در مناطق گرمسیر هستید بهتر است بذرها را در اوایل زمستان بکارید.

در صورتی که بخواهید این گیاه را به روش قلمه‌زنی بکارید و یا آن را بخوابانید پاییز بهترین زمان برای جدا کردن قلمه‌ها است و آنها را در اوایل بهار می‌توانید بکارید. انگور بومی در مناطق معتدل گرم است. اما عملکرد درختان انگور در آب و هوای خنک،معتدل و نیمه‌گرمسیر به بهترین حالت خود می‌رسد و به خوبی رشد خواهند کرد. دمای ۱۵ تا ۲۸ درجه سانتیگراد دمای مطلوب برای رشد درختان انگور است. بالاترین دمای قابل تحمل برای درختان انگور 38 الی 40 درجه سانتیگراد است و در دمای 15- درجه به شدت دچار خسارت می‌شود. البته عوامل دیگری مانند رطوبت، آبیاری و نور خورشید در کیفیت میوه‌های انگور تاثیر دارند.

انگور از سودآورترین گیاهانی است که با کاشت نهال آن در زمان مشخص شما را به درآمد خوبی می‌رساند. در واقع انگور از محبوب‌ترین میوه‌ها است که مصرف زیادی دارد و نه تنها در مصارف خانگی بلکه در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد. تمام بخش‌های انگور قابل استفاده است و علاوه بر میوه برگ‌های آن نیز قابل فروش هستند. انگور از محصولات صادراتی به حساب می‌آید و در صورتی که کیفیت بالایی داشته باشد به بسیاری از کشورها صادر خواهد شد و به سود بیشتری دست پیدا می‌کنید.

روش یا نحوه کاشت انگور به شکل‌های مختلف انجام می‌شود که عبارتند از:

اولین شرط برای کاشت نهال انگور در باغ آفتاب‌گیر بودن آن است و حداقل صبح‌ها باید بر درختان انگور آفتاب بتابد. درختان انگور از عمر زیادی برخوردار هستند و حتماً باید این نکته را رعایت کنید. انگور در اغلب خاک‌ها رشد و تولید محصول می‌کند و تحمل خوبی به شوری و قلیائیت نسبی دارد. و حتی الامکان از کاشت در خاک سنگین و با زهکشی ضعیف خودداری کنید. خاک سبک و عمیق ماسه‌ای رسی حاوی کمی آهک بهترین خاک برای کاشت نهال انگور است و باردهی را افزایش می‌دهد. همچنین خاک باید به خوبی زهکشی شده باشد. پس از آن نوبت به حفر کردن چاله‌ها می‌رسد. چاله‌ها باید بین 2 تا 7 متر از یکدیگر فاصله داشته باشند که به نوع رقم و سن نهال بستگی دارد.

عمق و عرض چاله‌ها نیز بین ۳۰ الی ۵۰ سانتی‌متر است. با این وجود در هر هکتار حدود ۱۶۰۰ نهال انگور می‌توان کاشت. نهال‌ها را به صورتی در چاله‌ها قرار دهید که ۵ سانتی‌متر از سر آنها بیرون از خاک قرار بگیرند و دو جوانه آن زیر خاک باشند. پس از پر کردن چاله‌ها و فشار دادن خاک گیاه را آبیاری کنید. میزان نیاز آبی انگور بستگی به عواملی مانند دما، بافت خاک، میزان تابش خالص نور خورشی، سیستم هرس، سن، مرحله رشدی، تراکم کاشت ونوع سیستم آبیاری دارد. بطورکلی براساس اقلیم و نوع رقم برای یک هکتار تاکستان در طول سال 5 الی 7 هزار مترمربع نیاز آبی تعیین می‌شود که اینمیزان آب مصرفی در سیستم آبیاری قطره ای به 4 الی 5 هزار مترمربع در طول سال کاهش می‌یابد.

برای آن که نهال‌ها به خوبی رشد کنند از داربست مناسب استفاده کنید. سالانه یک بار در زمستان یا بهار گیاه را هرس کنید و دو ساقه اصلی آن را نگه دارید. روش کاشت نهال انگور در باغچه نیز به همین ترتیب است و به جای داربست می‌توانید نهال‌ها را در حاشیه دیوار یا نرده قرار دهید. البته باید توجه کنید که از نور کافی برخوردار باشند.

برای کاشت نهال انگور در گلدان باید یک گلدان بزرگ انتخاب کنید. گلدان چوبی بهترین گزینه برای کاشت این گیاه است و از آنجایی که گلدان‌های پلاستیکی آفتاب را به خود جذب می‌کنند ممکن است به ریشه انگور آسیب بزنند. پس از آن گلدان را در مکانی قرار دهید که در معرض مستقیم نور خورشید باشد و حداقل روزانه ۶ ساعت نور به آن بتابد. در صورت زندگی در مناطق گرمسیر اواخر زمستان و در صورت زندگی در مناطق سردسیر بهار تا اوایل تابستان بهترین زمان برای کاشت نهال در گلدان هستند.

گلدان انتخاب شده حداقل ۵۶ تا ۷۵ لیتر حجم، ۴۰ تا ۴۵ سانتی‌متر عمق و ۴۵ تا ۶۰ سانتی‌متر عرض باید داشته باشد. با توجه به این که گلدان فضای محدودی برای ریشه گیاه دارد برای داشتن محصول مرغوب تنها یک یا دو شاخه از آن را پرورش دهید. در صورت بزرگ شدن نهال باید آن را به گلدان بزرگ‌تری انتقال دهید. امکان انتقال نهال انگور به باغ نیز وجود دارد.

بسیاری از باغداران تمایل دارند کاشت انگور را از صفر آغاز کنند و برای این کار باید از بذر آن استفاده کرد. بذرها را درون دستمال نمدار قرار دهید و پس از کمی زدن دارچین به آن پارچه را درون یخچال قرار دهید تا جوانه بزنند. پس از دو ماه بذرها یا هسته‌ها جوانه می‌زنند و می‌توان آنها را در گلدان کاشت. در روش دیگر هسته‌های انگور را به طور مستقیم درون گلدان بکارید. پیش از این کار هسته‌ها را درون کاسه آب بگذارید و آنهایی که ته‌نشین شدند گزینه مناسبی برای کاشت هستند. خاک مناسب برای کاشت بذر انگور ترکیبی از ماسه، ورمی کمپوست، پیت ماسه و برگ پوسیده است.

اواخر پاییز و اوایل زمستان که زمان خواب درخت است قلمه گیری انگور انجام می‌شود. ریشه‌دار کردن قلمه انگور چند ماه طول می‌کشد و با اوایل بهار که زمان کاشت گیاه است مصادف می‌شود. به این منظور از یک شاخه جوان یک ساله قلمه تهیه کنید. اندازه شاخه‌ها باید ۲۵ تا ۳۰ سانتی‌متر باشد و بخش انتهایی آن به شکل برش اریب و بخش بالایی شاخه به شکل برش افقی جدا می‌شود. جوانه‌های شاخه را به جز دو الی سه جوانه از بین ببرید تا در زیر خاک تضعیف نشود. قبل از انتقال جوانه‌ها آنها را در آب غرق کنید و سپس در خاک بکارید.

بیش از ۲۰۰۰ گونه انگور در سراسر دنیا وجود دارد که محبوب‌ترین آنها که در اغلب نقاط کشور کاشته می‌شوند و عبارتند از:

از محبوب‌ترین گونه‌های انگور به انگور یاقوتی تعلق دارد که از خوشمزه‌ترین میوه‌های تابستانی محسوب می‌شود. این گیاه به استان سیستان و بلوچستان تعلق دارد و دارای میوه‌های بی‌دانه است.

از دیگر گونه‌های محبوب و پرطرفدار انگور سفید بی‌دانه است که میوه‌های آن معمولاً به کشمش تبدیل می‌شوند و به دلیل کیفیت بالا در لیست محصولات صادراتی قرار می‌گیرد. این گونه دارای میوه‌های مجلسی است و به شکل گرد و بدون هسته دیده می‌شوند. انگور بی‌دانه در استان فارس پرورش داده می‌شود و اواخر شهریور به برداشت آن می‌پردازند.

انگور شانی که آن را با نام انگور شاهانی نیز می‌شناسند از دیگر میوه‌های پرطرفدار است که به شکل دانه‌های سیاه و تیره دیده می‌شود. مویز را از انگور شانی تهیه می‌کنند و خواص بسیار زیادی دارد. از ویژگی‌های این گونه می‌توان به امکان کاشت آن در بسیاری از شهرهای ایران اشاره کرد و با آب و هوای مختلف سازگاری دارد. در تاکستان‌های استان قزوین به کاشت انگور شاهانی پرداخته می‌شود.

انگور حسینی یا انگور ریش بابا در بین باغداران طرفداران زیادی دارد و از خوشمزه‌ترین میوه‌ها شناخته می‌شود. میوه‌های انگور حسینی گوشتی، آبدار و دارای دانه‌های بزرگ هستند. اندازه میوه‌ها نیز بزرگ است و به حدود ۳ سانتی‌متر می‌رسند. انگور حسینی به شکل تازه مصرف می‌شود و برای تهیه کشمش مناسب نیست. نهال انگور حسینی را می‌توان به‌عنوان پرفروش‌ترین انواع نهال در کشور دانست که تا ۱۰۰ سال عمر می‌کند و در برابر سرما، خشکی و آفات انگور بسیار مقاوم است. کاشت این نهال در آب و هوای معتدل به خوبی پاسخ می‌دهد.

انگور عسگری از شناخته شده‌ترین گونه‌های انگور در کشور است که در استان فارس کشت می‌شود این انگور نیز دانه‌های بسیار درشتی دارد و طعم آن بسیار شیرین است. انگور عسگری قرمز گزینه مناسبی برای تهیه کشمش است. بهترین زمان کاشت و پرورش نهال انگور عسگری فصل تابستان است.

یکی دیگر از پرطرفدارترین گونه‌های انگور در بین کشاورزان و باغداران انگور رازقی است. این گیاه دارای خوشه‌هایی کشیده و میوه‌هایی درشت و آبدار است. این گیاه بیشتر در استان‌های خراسان و شیراز کشت می‌شود که میوه آن در شیراز سفید و در خراسان قرمز رنگ است. ارزش غذایی انگور رازقی بسیار بالا است و در طب سنتی اهمیت بسزایی دارد.

از دیگر انگورهای بی‌دانه به انگور خلیلی می‌توان اشاره کرد که میوه‌های آن به شکل بیضی هستند و در رنگ‌های سفید و قرمز مشاهده می‌شوند. انگور خلیلی از گونه‌های زودرس است و در شهر ارومیه بسیار شهرت زیادی دارد.

این گونه از انگور در مناطق کوهستانی کشت می‌شود و معروف‌ترین گونه‌ در شهرستان سردشت استان آذربایجان غربی است. از انگور سیاه فرآورده‌های زیاد از جمله غوره، آبغوره، آب انگور، شیره انگور، کشمش، مویز و سرکه تولید می‌شود و از میوه‌های صادراتی نیز به حساب می‌آید.

انگور رویال در فصل پاییز کشت می‌شود و از انواع گونه‌های ایرانی به شمار می‌رود. این انگور دارای دانه‌های بزرگ و به رنگ بنفش است که مزه بسیار شیرینی دارد. انگور رویال پاییزی در دسته انگورهای بی‌دانه قرار می‌گیرد.

مکانی که برای کاشت انگور انتخاب می‌کنید باید از نور آفتاب کافی برخوردار باشد. اگر درخت را در باغچه می‌کارید مطمئن باشید که روزانه حداقل ۶ ساعت آفتاب به آن می‌تابد.

کاشت درخت انگور دارای توجیه اقتصادی است و سودآوری خوبی برای کشاورزان و باغداران به همراه دارد. اگر در رابطه با کاشت درخت انگور به اطلاعات بیشتر نیاز دارید از طریق اپ و سایت باغبون می‌توانید با کارشناسان متخصص در این زمینه در انجمن تخصصی کشاورزی باغبون ارتباط برقرار کنید و راهنمایی‌های لازم را دریافت نمایید. روش تشخیص آفات و بیماری‌ها و نحوه مبارزه با آنها از مهمترین خدماتی هستند که توسط کارشناسان باغبون ارائه می‌شوند. همچنین برای خرید محصولات باغی و کشاورزی به طور آنلاین می‌توانید با ما تماس بگیرید.

خاک سبک و عمیق ماسه‌ای رسی حاوی کمی آهک بهترین خاک برای کاشت نهال انگور است.

گلدان باید حداقل ۵۶ الی ۷۵ لیتر حجم، ۴۰ تا ۴۵ سانتی‌متر عمق و ۴۵ تا ۶۰ سانتی‌متر عرض داشته باشد.

اوایل بهار زمان مناسبی برای کاشت نهال انگور است که در این زمان جوانه‌ها هنوز باز نشده‌اند و سرما نیز از بین رفته است.

انگور یاقوتی، انگور سفید بی‌دانه، انگور شانی، انگور حسینی، انگور عسگری، انگور رازقی، انگور خلیلی، انگور سیاه، انگور رویال پاییزی